సిక్కెంటిక – అనువాదం, అనుభవం

జిల్లేళ్ళ బాలాజీ గారి తెలుగు కథ “సిక్కెంటిక” కి నా ఆంగ్లానువాదం అవుట్లుక్ పత్రిక వీకెండర్ పేజీలలో ఈ ఆదివారం నాడు వచ్చింది. ఆ కథ, అనువాదం గురించి ఏవో నా నాలుగు ముక్కలు రాస్కుందామని ఈ పోస్టు. ఇదే పేరు గల కథాసంకలనంలో ఉంది ఇది. పుస్తకం ఈబుక్ కినిగె.కాం లో కొనుగోలుకి లభ్యం.

నేను ఈ కథని ఏప్రిల్ లో చదివినట్లు ఉన్నా. అంతకుముందు ఈ రచయిత పేరు విన్నాను కానీ అనువాదకుడిగా. ఆయన కథలు కూడా రాశారని నాకు తెలియదు. ఏదో వందలోపు ఉన్న పుస్తకాలు ఉంటే కొందామని బ్రౌజు చేస్తూ ఉంటే కనబడి కొన్నానంతే. మొదటి నాలుగైదు కథలు చదవగానే ఆకట్టుకున్నాయి. తర్వాతివి మళ్ళీ అంత నచ్చలేదు. ఈ నచ్చినవాటిల్లో ఈ కథ ఎక్కువ నచ్చింది. అందుకు ప్రధాన కారణం ముగించిన పద్ధతి. సాధారణంగా కొంచెం పాజిటివ్ ముగింపు చూపే వాటిని అంత సీరియస్ గా తీసుకోరేమో మన వాళ్ళు అని నా అనుమానం. కానీ నాకు వ్యక్తిగతంగా అలాంటివి ఇష్టం. సరే, ఈ కథ నచ్చింది కానీ నేను మధ్యలో ఇండియా ప్రయాణం వగైరా పనుల్లో బిజీగా ఉండి పట్టించుకోలేదు. మధ్యలో కథ గురించి చాలాసార్లు అనుకున్నా. దానితో మళ్ళీ జూన్లో ఈ కథ ఇంకోసారి చదివా – అనువాదం చేయడానికి ఎలా ఉంటుంది? అన్న ఆలోచనతో. అపుడు ఇంక ప్రయత్నిద్దాం అనుకుని బాలాజీ గారి అనుమతి తీసుకుని మొదలుపెట్టా.

ఆంగ్ల ఎడిటర్ల సూచనలు ఎలా ఉంటాయి? మనం ఏం చూసుకోవాలి? ఇలాంటివి ఆంగ్లంలో రాయాలనుకుంటున్న తెలుగు వాళ్ళకి ఉపయోగపడుతుందని ఈమధ్య మాటల సందర్భంలో అర్థమైంది. అందుకని అనువాదం ప్రాసెస్ గురించి కొన్ని మాటలు రాసుకుంటున్నా:

• భాష నాకు తేలిగ్గానే ఉండింది కానీ అసలు ఆ సవరాలు తయారు చేసే పద్ధతి అదీ అక్కడ కథలో రాసినది నాకు అనువాదానికి చాలదు అనిపించింది. దీనికోసం ఒకట్రెండుసార్లు బాలాజీ గారిని వివరించమని ఈమెయిల్స్ పెడితే చెప్పారు. మొదట ఇది నా అవగాహన కోసం మాత్రమే అనుకున్నా కానీ తరువాత నాకే ఇట్లా ఉంటే ఆంగ్లంలో అసలు మరీ అయోమయంగా ఉంటుందేమో అని ఆ ప్రాసెస్ వివరిస్తూ రెండు వాక్యాలు చేర్చాను ఆ సందర్భంలో…రచయిత అనుమతితో.

• కొన్ని పదాలు.. ఉదా..జడగంటలు వంటివి…ఆంగ్లంలోకి ఎలా అనువదించాలి? అన్న ప్రశ్న వచ్చింది. దానికో సమానార్థకం వాడ్డం, పదం ఉంచేసి బ్రాకెట్లలోనో ఫుట్నోట్లలోనో వివరణ ఇవ్వడం, లేకపోతే అసలు ఇంగ్లీషు వాళ్ళకి ఇదంతా ఎందుకనుకుని ఆ పదం ఎత్తేసి ఏదో డెకరేటివ్ ఐటెం అనో నా బొందనో ఒక మాట రాసేయడమో – మూడు మార్గాలున్నాయి. మూడోది నాకు సెట్టవదు. సరే, ఇలాంటివి ఏం చేయొచ్చు? అనుకుంటూ ఉండగా బహుశా ఇలాంటివి కొంత వివరణ వాక్యంలోనే జతచేసి చూడొచ్చేమో అని సూచించారు కొత్తపాళీ గారు ఒక చాట్ లో. ఇదేదో బాగుందనుకుని “jadagantalu, the bells that hang from long, plaited hair” అని పెట్టా. ఇది ఒక పెద్ద పత్రిక ఎడిటర్లకి కూడా నచ్చింది (వీళ్ళు అనువాదాన్ని రిజెక్టు చేశారు కానీ మంచి సూచనలు ఇచ్చారు – కింద రాస్తా). సరే, ఇది బాగానే ఉన్నట్లుందని ఇలా ఫిక్స్ అయ్యా ఈ కథకి. అయితే ఇలా చేసినపుడు ఆ తెలుగుపదాన్ని నేను ఇటాలిక్స్ లో పెట్టా. అవుట్లుక్ వాళ్ళు ఇటాలిక్స్ తీసేసారు. నో కామెంట్స్.

• ఈ కథని మొదట ఒక ఆంగ్ల పత్రికకి పంపాను. అందులో సింహ భాగం యురోపియన్ భాషల కథలే అయినా కొన్ని మనవాళ్ళవి ఉన్నాయి అన్న ధైర్యంతో పంపాను. వీళ్ళు స్పందిస్తూ కొన్ని ప్రోత్సాహకరమైన వాక్యాలు రాశారు. “In general, the translation is skillfully done and the story reads well. We particularly admired the skill with which you approached sentence beginnings, especially because there seems not to be much connective tissue across sentences. The dangers inherent in monotonous sentence subjects are neatly dodged in this translation.” అయితే, మన కథలని అనువాదం చేస్తున్నపుడు ఉండే ముఖ్యమైన ఇబ్బందుల్లో టెన్స్ ఒకటని ఇదివరలో మాలతి గారు రాసిన వ్యాసంలో వివరించారు.

ఇదే సమస్య నేను ఈ కథ అనువాదం చేస్తున్నపుడు గమనించాను. గతంలో అనువాదం చేసిన కథల్లో ఇన్నిసార్లు గతానికి, వర్తమానానికి, దూరపు గతానికి, మొన్నటి గతానికి ఇట్లా మారడం లేదు. చదవడానికి ఇబ్బంది పడలేదు కానీ అనువాదం చేయడంలో ఇది నాకు అంత పట్టుబడలేదు. ఆ విషయం ఆ ఎడిటర్లు కూడా ఎత్తారు. “we would ask you to give more thought to the way tense is handled. We feel there are ways to deftly handle tense in translation from languages where tense is mutable, but we’re not sure that is being achieved here” వర్తమానం, వర్తమానం కానిది అన్న తరహాలో ఆలోచించి టెన్స్ గురించి మరోసారి చూడమని సలహా ఇచ్చారు. అది చదివి కొంచెం అది అటూ ఇటూ మార్చాను నేను వాక్యాల్లో రెండో వర్షన్ సిద్ధం చేసే ముందు.

ప్రధానంగా ఇవే ఈ అనువాదంలో ప్రత్యేకంగా చూసినవి. ఇలా మొదటి వర్షన్ కి వచ్చిన ఫీడ్బ్యాక్ బట్టి రెండో వర్షన్ సిద్ధం చేసి అవుట్లుక్ కి పంపాను (నేను మొత్తం ఫీడ్బాక్ పెట్టడం లేదు. నిజంగా ఎవరికన్నా తెలుసుకోవాలని ఆసక్తి ఉంటే చెప్పండి – ఈమెయిల్ చేస్తాను). వీళ్ళు భలే తొందరగా స్పందించారు. వెంటనే వేసేసారు కానీ ఎడిటోరియల్ కామెంట్స్ అంటూ ఏం పంపలేదు. బహుశా సుమారుగా ఉంది అనుకుంటే వాళ్ళు మార్పులు చెప్పరేమో మరి. నాకు చెప్పకుండా ఏం మార్పులు చేసినట్లు లేరు, నేను గమనించినంతలో.

నా కథకి మరొకరు బొమ్మ వేయడం నేను చూశాను (2011 లో, “రచన” మాసపత్రికలో). నా పేరిట వచ్చిన పుస్తకాలకి (రెండు అనువాదకురాలిగా, ఒకటి రచయితగా టెక్నికల్ పుస్తకం) కవర్ డిజైన్లు గొప్పగా చేయడం చూశాను. అయితే, గత ఏడాదిగా చేస్తున్న ఈ అనువాదాలలో కథకి బొమ్మ వేయడం ఇదే మొదటిసారి. అనువాదానికి వేసిన బొమ్మ, ఒరిజినల్ లోని బొమ్మ పక్క పక్కనే కింద ఉన్నాయి.

ఒరిజినల్ బొమ్మ నాకు సూటిగా, సింపుల్ గా నచ్చింది. చాలా నచ్చింది కథ చదువుతున్నపుడు. అనువాదానికి వేసిన బొమ్మ బాగా సృజనాత్మకంగా, మళ్ళీ మళ్ళీ చూడాలనిపించేలా ఉంది. ఆర్టిస్టు పేరు ఆర్తి వర్మ. మూలకథలో చిత్రకారులు ఎవరో తెలియదు. అట్లా ఈ కథ నేను అనువాదం చేసిన వాటిల్లో మొదటి ఇలస్ట్రేటెడ్ కథగా నాకు ప్రత్యేకం అనమాట.

నేనొక పొరబాటు చేశాను. రచయిత ఫేస్బుక్ పేజిలో జిల్లేళ్ళ అన్న పదం జె అక్షరంతో మొదలవుతోంది. కానీ కినిగె వెబ్సైటులో, ఆయన ఈమెయిల్ లో జి అక్షరంతో మొదలవుతోంది. అది నేను ఇప్పుడు ఈ పోస్టు రాస్తున్నపుడు గమనించాను. అవుట్లుక్ పత్రిక లో జి తో మొదలయ్యే స్పెల్లింగే వచ్చింది. ఆయన చూశాకే కదా నేను పంపింది అన్న విషయం గుర్తువచ్చింది కానీ బహుశా ఆయన్ని ఒకసారి అడిగి ఉండాల్సింది ఏమో అనిపించింది.

ఇక నాకు ప్రతి అనువాదం ఏదన్నా పత్రిక్కి పంపుతున్నపుడు ఒక విధమైన జంకు ఉంటుంది – నాకు నచ్చిన కథ తెలుగేతరులకి నచ్చుతుందా? లేకపోతే మామూలుగా అనిపించి చప్పరించేస్తారా? అని. ఈసారి కూడా అది ఉండింది. అది కూడా సినిమాలు, ఓటీటీ, అవార్డులొచ్చే కథలూ పుస్తకాలూ ఇలాంటివన్నీ చూశాక నాకు హింసా, రొమాన్సు, ఆవేదన, ఆవేశం, సంక్లిష్టమైన మానసిక సంఘర్షణ అన్నీ సమపాళ్ళలో నూరితే తప్ప దాన్ని గొప్ప వస్తువుగా అంగీకరించరేమో అన్న అనుమానం పీకుతోంది. కామెడీ అయితే అసలు దాని దిక్కుక్కూడా చూడరేమో అని ఒక అనుమానం కూడా ఉంది కానీ అలాంటిదెపుడైనా అనువాదం చేస్తే అపుడు తెలుస్తుంది. ఇన్ని అనుమానాల మధ్య వాళ్ళు వేసుకోవడంతో మనకథల్లో వేరే భాషల వాళ్ళకి నచ్చే ఎలిమెంట్స్ ఉన్నాయి అన్న నమ్మకం పెరిగింది.

అనువాదానికి అంగీకరించి, నా ప్రశ్నలకి ఓపిగ్గా సమాధానం చెప్పి, చివర్లో అనువాదం మొదటి ప్రతి చూసి ఫీడ్బ్యాక్ ఇచ్చినందుకు బాలాజీ గారికి ధన్యవాదాలు. ఇక నేను మధ్యమధ్యలో మెసెంజర్ లో ఈ టాపిక్స్ మీద కెలుకుతూ ఉంటా అనిల్ అట్లూరి గారిని, కొత్తపాళీ గారిని. విసుక్కోకుండా నన్ను ఎంగేజ్ చేస్తారు. ఆ చర్చలు నాకు ఉపయోగకరంగా అనిపిస్తాయి అనువాదాలు చేసేటప్పుడు. వాళ్ళకి కూడా మరోసారి ధన్యవాదాలు.

తెలుగు నుండి ఆంగ్లంలోకి అనువాదం-కొన్ని ఆలోచనలు

రమేశ్ కార్తిక్ నాయక్ “పురుడు” కథకి నేను చేసిన ఆంగ్లానువాదం “Exchanges: Journal of Literary Translation” అన్న అమెరికన్ వెబ్ పత్రిక తాజా సంచికలో రాబోతోంది వచ్చే వారం. గత కొన్ని నెలలుగా ఐదారు కథల అనువాదాలు వివిధ ఆంగ్ల వెబ్ పత్రికల్లో వచ్చాయి. వాళ్ళ పద్ధతులు మన తెలుగు వెబ్ పత్రికల పద్ధతులతో పోలిస్తే వేరుగా ఉన్నాయి. వీరితో చర్చలు, ఉత్తర ప్రత్యుత్తరాలు నేను కొంచెం “గొప్ప కథ” అంటే ఏమిటి? ఏ తెలుగు కథలు ఆంగ్లానికి సెట్ అవుతాయి అన్న విషయం ఆలోచించేలా చేశాయి. ఈ విషయాల గురించి కొన్ని ఆలోచనలు అనుభవాలు పంచుకుందామని ఈ పోస్టు రాసుకుంటున్నాను.

“మంచి కథ అంటే ఏమిటి?” అంటే ఒక నిర్వచనం అందరినీ మెప్పించడం కష్టం. కొందరికి శిల్పమో, క్రాఫ్టో ఏది పేరు పెట్టుకుంటే అదే సమస్తం. కొందరికి కథనం. కొందరికి వస్తువులో విలువుండాలి. ఇక ఈ విషయమై వాదోపవాదాలు గొప్పగొప్ప సాహితీవేత్తల నుండి సాధారణ పాఠకుల దాకా, సాహిత్య పత్రికల నుండి ఫేస్బుక్ చర్చల దాకా చూస్తూనే ఉన్నాము. అలాగే విదేశీ సాహిత్యమో ఇతర భాషలదో శోధించి మధించి, తెలుగులో అలాంటి కథల్లేవు అని చప్పరించేసే వాళ్ళూ చాలా మందే ఉన్నారు నా సోషల్ మీడియా ఫీడ్ లో. వ్యక్తిగతంగా “కదిలించేది కథ” అన్నది నా అభిప్రాయం. కానీ, నేను చదివిన సాహితీ చర్చలు, వ్యాసాలు వంటివి చూసి “మంచి కథ” అని పలువురి నోట అనిపించుకోవాలంటే నేననుకునే మంచి కథ నిర్వచనం చాలదని అనిపించింది. మంచి తెలుగు కథ అని నేననుకున్నది తెలుగు వారికే ఆనకపోతే ఇంక ఇతర భాషల చదువరులు..అంతర్జాతీయ పాఠకులకి నచ్చుతుందా?

“పురుడు” కథ చదివినపుడు నాకు ఏదో ఇంకో కొత్త ప్రపంచంలోకి తొంగి చూస్తున్న భావన కలిగింది. మన చుట్టు ఉండే వాళ్ళలోనే ఎన్ని రకాల జీవితాలో? అనిపించింది. గత కొన్ని నెలలుగా తెలుగు కథలని ఆంగ్లంలోకి అనువాదం చేయడం గురించి ఆసక్తిగా ఉన్నాను కనుక దీన్ని అనువదిద్దాం అనిపించింది. రచయిత, పబ్లిషరు వెంటనే అంగీకారం తెలిపారు, అక్కడిదాకా బానే ఉంది. నేను కూడా అనుకున్నదానికంటే తొందరగానే అనువాదం చేశాను. రచయిత కి బానే ఉంది. ఆయన ఇచ్చిన సూచనలూ బాగున్నాయి. నాకు బానే ఉంది. ఒక సాహితీ నేస్తం చీమలమర్రి సాంత్వన కూడా మూలం, అనువాదం రెండూ చదివి బానే వచ్చింది అన్నది. దానితో ఇంక ఏదన్నా వెబ్ పత్రిక్కి పంపుదాం అనుకుంటూ ఉండగా ఈ పత్రిక వారి ప్రకటన కనబడ్డది. ఇదీ బానే ఉంది.

అయితే, ఈ కథ మరి విమర్శకుల దృష్టిలో “గొప్ప” అనదగ్గదా? నాకు గొప్పదే. నేనేమన్నా ఈ సాహితీ పత్రికల ఎడిటర్నా? పేరెన్నిక గన్న సాహితీ విమర్శకురాలినా? నా మాట ఎవడిక్కావాలి? తెలుగు వారి సాహితీ చర్చల బట్టి నాకర్థమైంది ఏమిటంటే ఈ కథ బహుశా విమర్శకులు “ఆ, బంజారా కథలు మనకి కొత్త కనుక కథ బాగుందంటున్నావు అంతే” అని చప్పరించేసి ఉండేవారేమో అని. కొత్త సంస్కృతుల గురించి చదువుతున్నపుడు అది ఒక ముఖ్యమైన కారణమే నచ్చడానికి. కనుక, అదే కారణంతో ఇతరులకి కూడా నచ్చొచ్చు కానీ… మరి తెలుగులోనే నాకీ అనుమానం ఉంటే.. Exchanges పత్రిక్కి ముప్పై ఏళ్ళ చరిత్ర ఉంది. ముందే అమెరికన్ ఎడిటర్లు. మనది మామూలు ఆంగ్లం. స్పెల్లింగ్ గ్రామర్ తప్పులుండవు కానీ సాహిత్యానికి నప్పే శైలి కాదు. పైగా రోజూ వారి జీవితంలో కంప్యూటర్ సైన్సు రిసర్చి పేపర్లు రాస్తూ ఉంటా. ఇంజనీరు రాసే భాష అనువాదానికి…అమెరికన్ల స్థాయికి నప్పుతుందా? అన్నది మరొక సందేహం.

అయినా ఏదోలే, ఓ రాయేసి చూద్దాము, అసలంటూ పంపితే కదా అంగీకరిస్తారో లేదో తెలిసేది? అని పంపించాను. మూడు వారాలకే స్పందన వచ్చింది (ఆంగ్ల పత్రికలకి పంపిస్తే నెల నుండి ఆర్నెల్ల దాకా పడుతుందని నా అనుభవం) – ఈ కథ బాగుంది. మేము వేసుకుంటాము. ఇంకో రెండు వారాల్లో కాంట్రాక్టు, ఎడిటింగ్ సజెషన్లు పంపిస్తాము అని.

ఉచితంగా రాసి, ఉచితంగా వేసుకునే కథకి కాంట్రాక్టు ఏమిటా? అనుకోకండి. రైట్స్ విషయం మొదటే స్పష్టం చేస్తున్నారు. మొదటి ప్రచురణకి మాత్రమే మా హక్కు. తరువాత మీరు ఎక్కడికన్నా పంపుకోవచ్చు (అలా వేసుకునేవారుంటే), అన్ని హక్కులు మీవి అని స్పష్టం చేసి సంతకాలు పెట్టుకోవడం… ఫ్యూసులు ఎగిరిపోయాయి నాకు. మరో పత్రిక వారి నియమాలు చూస్తూ ఉంటే కూడా ఇది కనబడింది. వీళ్ళైతే రచయితలకి పారితొషికం ఇస్తారు. పత్రిక కూడా డబ్బులిచ్చి కొనుక్కు చదవాలి.. అయినా సరే, హక్కులు మీవి అని ముందే స్పష్టం చేశారు. ఈ రకం క్లారిటీ తెలుగు పత్రికలకి, పబ్లిషర్లకి ఉంటే అందరికీ గౌరవంగా ఉంటుంది కదా అనిపించింది. “నువ్వు రాయి, నీకేం పారితోషికం లేదు కానీ, హక్కులు మాత్రం నావి. నా ద్వారా నీకు పేరొస్తోంది, అది గుర్తుంచుకో” అన్న ఆటిట్యూడ్ కూడా తెలుగులో ఉందని ఈమధ్య తెలిసింది.

ఏనీవే, అదటుపెట్టి పాయింటుకొస్తే, ఈ పత్రికతో ఈ కథ కోసం పనిచేయడంలో నాకు నచ్చినవి చాలా ఉన్నాయి.

• నిర్ణయం తొందరగా తీసుకోవడం
• హక్కుల విషయం ముందే స్పష్టంగా చెప్పడం
• చాలా లోతుగా ఫీడ్బ్యాక్ ఇవ్వడం. నాలుగు పేజీల కథ. ఎంతైనా ఎంతిస్తారు ఫీడ్బ్యాక్? అనుకున్నాను. అదే అనువాదం కొంచెం కొత్తగా కనబడింది చివరికి వచ్చేసరికి.
• రచయితలకి ఇచ్చిన మర్యాద. వాళ్ళు సూచించిన అనేక సవరణల గురించి నేను చూసి ఒప్పుకున్నవి ఒప్పుకుని, వద్దన్నవి స్వీకరించి, భిన్నాభిప్రాయాలు ఉన్న చోట్ల చర్చించి – ఇదంతా “నేన్నీకేదో సేవ చేస్తున్నా” అన్న భావనతోనో, లేకపోతే “ఏమిటీ చెత్త రాతా? ఇన్నిన్ని మార్పులు నేను చేయాలా?” అన్న భావనతోనో కాక “నువ్వు రాసావు. నీ పని అది. నేను ఎడిటర్నే. నా పని ఇదే” అన్నట్లు ఉంది. నేన్నీకేదో ఫేవర్ చేస్తున్నా అన్న ఆటిట్యూడ్ నాకు కనబడలేదు. (నిజానికి ఫేవరే, ఎందుకంటే నేనెప్పుడూ అమెరికన్ సాహిత్య పత్రికలకి ఏమీ పంపలేదు. నా ఆంగ్లం మామూలు వ్యావహారికంగా ఉంటుంది. సాహిత్యపు భాష కాదు. రిచ్ వకాబులరీ లేదు).

తెలుగు ఎడిటింగ్ అనుభవాలంటే – పదికి ఒకటో రెండో సార్లు మాత్రమే ఇలాంటి “ఎడిటింగ్” అనుభవం కలిగింది. కొన్నిసందర్భాల్లో వాళ్ళ మటుకు వాళ్ళు ఎడిటింగ్ చేసేసి ఏం చేసారో నాకు చెప్పలేదు కూడా. ఒకసారి ఎడిట్ చేసి వేసిన వర్షన్లో టైపోలు కనబడ్డాయి. మన ఎడిటర్లది తప్పనో, ఎడిటర్లన్న వాళ్ళు తెలుగులో లేరనో..ఇలాంటివన్నీ నేననను కానీ, మన పద్ధతులు వేరు. ఆంగ్ల పత్రికల పద్ధతులు వేరు. అంతే. ఇలాంటివి ఏం చేయలేము కానీ, బహుశా మన వాళ్ళు కూడా అర్జెంటు టర్న్ అరవుండ్ అనుకోకుండా ఇలా కొన్ని నెలలకి ఒకసారి వేయాలేమో. ఏదేమైనా, ఎడిటింగ్ అన్నది పరమ థాంక్ లెస్ జాబ్ అని నా అభిప్రాయం. కనుక ఈ సందర్భంగా అన్ని భాషల ఎడిటర్లకి ఒక నమస్కారం.

ఒకటీ అరా నాకు అంత ఆమోదయోగ్యం కానీ అంశాలు ఉన్నాయి – ఉదాహరణకి ట్రాన్స్లేటర్స్ నోట్ రాయమన్నారు నేపథ్యం వివరిస్తూ. కానీ మళ్ళీ చాలా వరకు అదంతా తీసేద్దామన్నారు. నాకే కొన్నింటికి వివరణ కావాల్సి వచ్చింది, నోట్ లేకపోతే విదేశీ చదువరులకి అయోమయంగా ఉండదా? అన్నది నా అనుమానం. అయితే, వాళ్ళ పత్రిక, వాళ్ళ అనుభవం వీటిని నమ్మి నేను అది వదిలేశాను. వాళ్ళు నన్ను గౌరవించారు. నేనూ తిరిగి గౌరవించాలి కదా?

సారాంశం ఏమిటంటే – తెలుగు కథకి అంతర్జాతీయ స్థాయి ఉంది. అంతర్జాతీయ పత్రికల్లో కనబడే సత్తా ఉంది. అని. ఇదొక కథ ఆధారంగా చెప్పడం లేదు. ఈమధ్య కాలంలో ఒక పది కథలు అనువాదం చేశాను. ఆ అనుభవంతో చెబుతున్నాను. కొంచెం కథలలో కొత్త సంస్కృతుల పరిచయం అన్నది బహుశా బైటి వారిని ఆకట్టుకుంటోందేమో. ఈ కథలో, నేను ఎంచుకున్న ఇతర కథల్లో నాకు ముఖ్యమైన ఆకర్షణ అదే. కొన్ని ఆంగ్ల సాహితీ పత్రికల్లో కూడా రకరకాల కథలని ఆహ్వానిస్తారు. క్లిష్టమైన వస్తువులు, వినూత్నమైన శైలి, ఓ ప్రేమ, ఓ హింస, ఓ ట్రబుల్డ్ కేరెక్టర్, ఇలాంటివన్నీ లేకపోయినా కథలని అంగీకరిస్తున్నారు అని అర్థమైంది.

మామూలుగా తెలుగు వెబ్ లో ఇతర భాషల లేదా విదేశీ సాహిత్యం విరివిగా చదివే సాహితీ ప్రేమికుల మధ్య తరుచుగా వినబడే వ్యాఖ్య “మనతెలుగులో ఇలాంటివి రావేం?” అని. సాహిత్యం విషయంలో నాకు మొదట్నుంచి దేనికదే ప్రత్యేకం అనే అనిపించేది కానీ సినిమాల విషయంలో ఇలా నేనూ చాలాసార్లు అనుకున్నాను. సినిమాల విషయం నాకింకా జవాబు తెలియదు కానీ, సాహిత్యం విషయం మాత్రం-ఇంకోళ్ళలా తెలుగు సాహిత్యం ఎందుకుండాలి? తెలుగు వాళ్ళకే ప్రత్యేకమైన జీవిత విశేషాలు కథల్లో ప్రతిబింబిస్తే చాలదా? అనిపిస్తోంది. అంతర్జాతీయ స్థాయి మన కాళ్ళు నేల మీద ఉన్నప్పుడే, మన వేర్లు మన సంస్కృతిలో ఉన్నపుడే వస్తుంది కానీ, నేల విడిచి సాము చేసి ఇంకెవరో రైటర్ల లాగ మన వాళ్ళు రాయాలి అనుకోడం పాయింట్ లెస్ అనిపిస్తోంది నాకు ఇప్పుడు.

ఈ వ్యాసం చదివినవారికి ఓపికుంటే, ఆసక్తి ఉంటే తెలుగు నుండి ఇతర భాషల్లోకి అనువాదం ప్రయత్నించండి. మన పిల్లల తరానికి మన వాళ్ళే కొంతైనా తెలుగు కథలు ఆంగ్లంలో చదువుకోవాల్సి వచ్చినా ఆశ్చర్యం లేదు (ఇప్పటికే నా వయసు వారిలోనే ఇలాంటివారిని కలిశాను.). మనం తెలుగుకి ఏం చేయగలం? అని ప్రశ్నించుకుంటే ఇది కూడా ఒక ముఖ్యమైన సమాధానం అని ప్రస్తుతానికి నా అభిప్రాయం.

జాల ప్రలాపం, దాని ప్రయోజనం

ఆన్లైన్ రాంటింగ్ కి జాలప్రలాపం అని తెలుగు పేరు పెట్టాను. ఇది తుచుగా చూస్తూనే ఉంటాము. జాలప్రలాపం పలురకాలు. ఇందులోనూ మర్యాద తప్పని వారు కొందరు. కోపంలో లక్ష అంటాం – ఎవరైనా, మీకు ఆ గొడవకి సంబంధం ఉన్నా, లేకపోయినా పడాల్సిందే అన్నట్లు రాసే/కూసే వారు కొందరు. మనం (నేనూ చేస్తూ ఉంటా బైదవే..అప్పుడపుడు) ఎందుకిలా ప్రవర్తిస్తాము? అసలు ఇలా ముక్కూమొహం తెలీని వాళ్ళమీద విరుచుకుపడి అదేదో ఈ మానవపురుగలకంటే నేన్నయం అనుకోడం వల్ల ప్రయోజనం ఏమిటి?భారీగా టైటిల్, ఉపోద్ఘాతం పెట్టాను. సందర్భం ఏమిటో? అనిపించవచ్చు. “Relax: A Guide to Everyday Health Decisions with More Facts and Less Worry” (by Timothy Caulfield) అని ఒక పుస్తకం చదివాను గత వారం. ఈ విషయం మీద ఒక అధ్యాయం ఉంది. అందులోంచి నాకు ముఖ్యమైన విషయాలు అనిపించిన దానిని ఇక్కడ రాస్కుంటున్నా.

రాంట్ అన్నది మన జీవితంలో ఒక భాగం. ఏదన్నా బాధ/కోపం వంటివి బలంగా కలిగినపుడు అది అలా బైటకి కక్కేస్తే మనకు తెరిపి కలుగుతుందని మనం అనుకుంటాం, అంతా చెబుతూంటారు కూడా. అలా వెళ్ళగక్కకుండా మనసులోనే ఉంచేసుకుంటే ఆరోగ్యానికి మంచిది కాదని కూడా అంటారు. సినిమాల్లో, నవల్లో ఇలాగ ప్రధాన పాత్రలు గట్టిగా అరుస్తూ విరుచుకుపడే సందర్భాలు కోకొల్లలు. అయితే, సోషల్మీడియా లో ఇదొక వేరే లెవెల్ కి పోయిందనిపిస్తుంది. ముక్కూమొహం తెలీని అందరితోనూ గోడు వెళ్ళబోసుకోవచ్చు. ఏ బ్యాంకో, ఇన్స్యూరన్స్ కంపనీ నో, సినిమానో, పుస్తకమో, ప్రభుత్వమో, సిద్ధాంతమో – ఒకటని లేదు. అన్నింటి గురించీ నోటికొచ్చింది కూసుకోవచ్చు మనం. మరి మన సోషల్ మీడియా కుటుంబాన్ని బట్టి ఇవన్నీ నచ్చి ప్రోత్సహించేవారూ ఉండొచ్చును. “Anger is more influential than joy” అని ఏదో పరిశోధనలో తేలిందట. ఎంత నెగటివ్ పోస్టులు పెడితే అంత తొందరగా పేరొస్తుందనమాట. అందువల్లనే కాబోలు అందరినీ తిడుతూ ఉండే మీడియా పర్సనాలిటీలకి ఫాలోయింగ్ ఎక్కువ. పాజిటివ్ గా రాస్తే అబ్బే, ఎవరు చదువుతారండీ? ఎవడిక్కావాలి?

ఇపుడు ప్రశ్న ఏమిటంటే -మరి అందరూ అన్నట్లు నిజంగానే ఇట్లాంటి జాలప్రేలాపన మన మానసికారోగ్యానికి మంచిదా? ఇలా పబ్లీకున అరిచాక మనశ్శాంతి లభిస్తుందా? ఈ రచయిత లేదంటాడు.

ఇట్లా గట్టిగా అరవడమో, లేకపోతే మనసులో ఉన్నదంతా తిట్టుకుంటూ వెళ్ళగక్కడం (ఈకాలంలోనైతే ఫేస్బుక్/ట్విట్టర్ వంటి చోట్ల పోస్టులు పెట్టడమో) మానసిక ఆరోగ్యానికి మంచిదన్న వాదన సిగ్మండ్ ఫ్రాయిడ్ దగ్గర మొదలయిందంట. ఇలా ఈ లోపలున్న ఉద్వేగాలు బైటికి కక్కకపోతే మన మానసికారోగ్యానికి మంచిది కాదన్న సిద్ధాంతాలు అన్నీ దాదాపు ఈయన పరిశీలనపై ఆధారపడినవే. ఈయన పరిశీలనకి అంత పరిశోధనాత్మక్ ఆధారాలు లేవంటారు. అయినా మరి ఈయన రచనల ప్రభావం నేటికీ ఉందని ప్రత్యేకంగా చెప్పక్కర్లేదు. ఇంతకీ నిజంగా మన కోపాన్నో, బాధనో అంతా గట్టిగా పైకి వెళ్ళగక్కడం మన శారీరక/మానసికారోగ్యానికి మంచిదేనా? అంటే అలా అని నిరూపించడానికి ఆధారాల్లేవంటాడు ఈయన. పైపెచ్చు దీని వల్ల మనం మరింత కోపం, ద్వేషం వంటివి పెంచుకుంటూ పోతామంట.

“Venting anger is like using gasoline to put out a fire. It only feeds the fame by keeping aggressive thoughts active in memory and by keeping angry feelings alive” అంటాడొక ప్రొఫెసర్. జాలప్రలాపం గురించి చేసిన పరిశోధనల్లో తేలినది ఏమిటంటే – ఇది తాత్కాలిక ఉపశమనాన్ని ఇస్తుంది కానీ దీర్ఘకాలంలో మనకి చేసే మేలుకన్నా హానే ఎక్కువ (జంక్ ఫుడ్ లాగా అనమాట). కోపం అన్నది సరిగ్గా ఉపయోగిస్తే ఆరోగ్యకరమైనదే కానీ జాలప్రలాపం సరైన పద్ధతి కాదన్నది శాస్త్రవేత్తల అభిప్రాయం. జాలప్రలాపం మన మానసికారోగ్యానికి మేలు చేయకపోగా కీడు తలపెట్టే అవకాశం ఉందంట. ఆ యొక్క కోపద్వేషాలు పతాకస్థాయిలో ఉండగా సోషల్ మీడియా చర్చల్లో హోరాహోరీ అరుచుకోడం వంటివి గుండెనొప్పి వచ్చే అవకాశాలు కూడా పెంచుతాయంట. ఇవన్నీ కాక వేరే సాంఘిక పరిణామాలు ఉంటాయి కదా – మనం జాబ్ ఇంటర్యూలకి వెళ్ళెవేళల ఇలాంటి పబ్లిక్ ప్రొఫైల్స్ కూడా చూస్తున్నారంట కొందరు. రేపొద్దున ఏదన్నా సందర్భంలో ఐదేళ్ళ క్రితం మీరు కూసిన కూతలు అంటూ ఏవో స్క్రీన్ షాట్ ఎవరో తీసినా ఆశ్చర్యం లేదు. కనుక, జాలప్రలాపం డేంజెరస్ అన్నది సారాంశం.

మరట్లైతే ఎట్లాగండి? ఏదో ఒకటి చేయాలి కదా నిజంగా మనకి ఆ స్థాయిలో “నెగటివ్ ఎమోషన్” ఉన్నపుడు? అలాగే ఈ ఉద్వేగాలని లోపలే ఉంచి కుమిలిపోడమో, రగిలిపోడమో, లేదంటే ఇట్లా సోషల్ మీడియా లో కక్కేయడం – ఈ రెండూ కాకుండా వేరే ఏదన్నా మార్గం ఉందా? అని అన్వేషించాలి. కీబోర్డుకి కాసేపు దూరంగా జరగడం … కొంచెం మన హాబీల వైపుకి కాసేపు పోయిరావడం. ఇవన్నీ కాకపోతే … మర్యాదకరంగా మన వాదన బలంగా చెప్పడం (polite assertion), ఏదన్నా పత్రిక్కి వ్యాసం రాసి పంపడం- ఇలాంటివి ఉత్తమం అంటాడు రచయిత. ప్రైవేటుగా ఓపికగల, దయగల ఏ స్నేహితులతోనో, కుటుంబ సభ్యులతోనో చర్చించవచ్చు అదో పద్ధతి నాకు తట్టినది.. మరివి తత్కాల ఉపశమనాన్ని ఇవ్వవు గదా? అంటే దీర్ఘకాలంలో ఈ పద్ధతే మంచిదని తేల్చాడు ఈయన.

“The notion that we are these human pressure cookers that walk around building up steam until we blow – unless we let a little out – sounds like it would make some sense. In the end, though, it just isn’t true” – పుస్తకంలోని ఒక కోట్. హమ్మయ్యా, అది చదివాక నా మనసు శాంతించింది. ఎంత వాదించుకున్నా సమాజ మర్యాదని దాటి జాలప్రలాపాలు చేసి ముక్కూమొహం తెలీని వారిని నోటికొచ్చింది కూసిన అనుభవం నాకు లేదు. బహుశా అట్లా కూస్తేనే మన గొంతుక వినిపడుతుందేమో? లేకపోతే ఎవరూ పట్టించుకోరేమో అన్న సందేహం కలిగిన రోజులు లేకపోలేదు. అందువల్ల, పుస్తకంలో ఇది ఉపయోగకరమైన చాఫ్టర్ అనిపించి ఇలా సారాంశం రాసుకున్నా. చివరి ఛాప్టర్ కూడా చాలా ఉపయోగకరం. అది మరో రోజు.

Excerpt from “Semantic Universals …”-last

(These are some final notes on the book Semantic Universals in Indian Languages by Anvita Abbi, which includes Chapter 4 and Conclusions chapter. All previous articles in this series can be seen here.)
*****

Soliloquy: Now, I had big time troubles with chapter 4 – so I could not take much notes as I did not understand much. But, I will still try to write down what I understood. Reg my troubles, first, the examples were unclear about the phenomenon they are supposed to explain. Second, in each language, a different sentence was taken. So, I could not see what actually is being shown through those examples. Thirdly, the language used was way too academic for me (may be I should not complain about this part at least, but may be I can, because I am not a linguist!). Finally, in general, it appeared to me that the goals of this chapter were fuzzy.
(Disclaimer: All the above opinions are mine and only mine. As a reader, I have the right to say I had trouble understanding certain things in someone’s book!)

Enter the dragon:

Idea: “Languages of the South-Asian subcontinent do make a distinction between ‘subjects’ who act, do, or perform an action from ‘subjects’ who undergo, experience, have, become or any such phenomenon which is ‘out of control’ of the subject nominal”. The ‘non-performative’ kind of actions are mostly feelings like like/dislike, hunger, pain, etc., Now, as far as I understood, this chapter is a discussion on this aspect.
(Actually, they call even “thinking” non-performative but I am still wondering why!)

“… further points out an interesting paradox that these languages describe such subjective experience (which are a kind of internalized states and experiences) from an ‘external point of view’ that is by putting the experiencing subject in oblique case and either making the experience itself the grammatical subject or, less commonly, using an impersonal (and generally deleted) grammatical subject.”

I guess this means saying: “నాకు ఆకలేస్తోంది” for “I am hungry” instead of “నేను ఆకలితో ఉన్నాను”.

******
There are four sections in this chapter:
1. Non experiential constructions
2. Experiential constructions
3. Semantic Typology
4. Linguistic Encoding
5. Discussions on what is dative? what is subject etc.
(With some difficulty I managed to understand the first 3 sections.)
******
Section-1

“A nominal element can be in possession of alienable or inalienable entities .. .. many of the South Asian languages mark the possessor NP distinctly from the non-possessor or agnetive NP”

The examples here were not so clear to me, but here is what I understood after a discussion through examples, with a friend who is not a linguist but the native speaker of a different language. (We just took the sentences mentioned here and checked how they look in our respective languages to understand what the author is suggesting)

So, if I say “I have two hands”, I say: “నాకు రెండు చేతులు ఉన్నాయి”/मुझे दो हाथ है (someone might also say: “मेरे को दो हाथ है”) ; But if I say – I have two umbrellas, I say – “నా దగ్గర రెండు గొడుగులు ఉన్నాయి/मेरे पास दो छाते है; (because hands are my inalienable possession unless I meet with a horrible accident.) Although its not mentioned here, there are fuzzy cases like: “వాడికి బోలెడు డబ్బుంది” vs “వాడి దగ్గర బోలెడు డబ్బుంది”. But the point is: “All the possessive constructions are translatable by “have” in English.”

******

I did not understand the rest of this chapter much, at least not as much that I could write my own notes. So skipping it. I am in urgent need of a refresher course on parts of speech and basic grammar 🙂

*******
An excerpt from the conclusion chapter of the book:

“Our investigation into the semantic structures of expressives, echo formations, word reduplication, explicators, and non agentive subjects reveal a very significant aspect about the Indian languages and its users. It is mostly those semantic constructs which pertain to perceptive and sensory abilities of a human being that materialize in structural cognates. These abilities are predetermined by specific socio-cultural environment of the speakers of the region. We can ask ourselves that why don’t we find structural resemblances without parallel resemblances in meaning? Or why we don’t we find varying or different linguistic structurations for same or similar semantemes? Why five senses of perception manifest themself in expressives? Why passivity or out of control situation is encoded by oblique marking on the subject nominal? Or why inadvertent action is manifested in the use of an explicator? Surely, these are neither chance resemblances nor genetic inheritences. These are language contact induced phenomena, which, having crossed the barriers of history and geography, have sustained in the various speech communities over a long period of time.

What is obscure till date is the process of this diffusion and convergence. But what is transparent is the fact that in a language contact situation, many of the languages change drastically. Drastic enough to surprise any historical linguist. To him they might appear as ‘sister’ languages not being able to segregate historical affinity from areal affinity. Transparency is also reflected in the typology of these languages which undergoes a change and becomes like that of adjacent languages irrespective of the genetic or typological leanings of the latter.

The homogenized signifier-significant relationship that holds between diverse languages of India is a unique feature that reflects a nation with strong and stable multilingual community. Perhaps, it is in the interest of all of us not to have it disturbed by artificial forces like monolingualism and reduction in the domains of language use.”

I started reading Dr Peri Bhaskara Rao’s “Reduplication and Onomatopoeia in Telugu”, which on one hand is very interesting and on the other hand raises too many questions within me. Perhaps because its zooms in more into one language, which happens to be my language (with a different dialect), i am getting to notice things I did not notice while reading the chapter on same stuff in “Semantic Universals..”.

Anyway, end of story for this book. Interesting book which perhaps would have been better with some editing and proof reading.

Excerpts and Comments on “Semantic Universals…”-6

(This is some notes on the Chapter 3 : Explicator Compound Verbs and Indian World View, from the book Semantic Universals in Indian Languages by Anvita Abbi. All previous articles in this series can be seen here.)
*****

Explicator Compound Verbs (ECV), by author’s definition are those verbs which are compounds consisting two verbs V1, V2 where V2 is mostly used to modify or explicate V1, usually representing the tense, mood and aspect of V1. Examples are words like: వెళ్ళి-పోయాడు, बैठ-गया etc., There can be more than two verbs too here. Also, these explicator verbs can be multi-functional. They can indicate one action or another depending on which verb it is being used with. (I kept hyphens to show that there are two verbs there. I at least, never see them as two words by default).

So, this chapter is about such verb formations in various Indian languages, what sort of V2 combine with what sort of V1 etc., The first verb is called a polar verb/main verb/principal verb. The second one is called explicator verb/operator/vector/auxiliary/intensive auxiliary/light verb (I think the choice of one of these terms also depends on what language you are talking about).

Broadly, the kind of “meaning” conveyed in these constructions are of three types.
* Aspectual : used to indicate completion, perfectivity etc.,
e.g, చెప్పాను vs చెప్పేశాను (చెప్పి-వేశాను); मारना vs मार देना etc.,
(For those who want to be entertained – try giving some of these words to google translate and translate to English :p)

“..when the notion of perfectivity is used by varying language speakers it is variously seen to mean i) event or action seen as a whole; ii) action thoroughly or exhaustively done; c) completeley done action; iv) total achievement – in different languages. Clearly, all these belong to the same semantic field and it is this we take as significant. The various in the semantic constructs is due to different “world views”.

* Attitudinal: used to indicate the attitude like anger, respect, contempt, humility etc.,
e.g., Anger – తిని చావు; exasperation – తిని ఏడువు; (various words like: मार रखा, मार बैठा, मार डाला etc.,) There was an amazing array of examples for Malayalam – humility, contempt, respect, surprise at unexpectedness, regret or undesirability or censurality, anger or disgust or exasperation.

* Adverbial
– Adverbial (manner)
There are various fine-grained actions like – sudden/abrupt (कर बैठी/చేసేశాను); without volition (చేయాల్సివచ్చింది/करना पड़ा?..actually how about చేసిచచ్చాను?); deliberate (చేయవద్దులే?); done with difficulty (చేయగలిగాను/कर सका?); done easily (చేసేశాను/कर डाला); done casually (చేసి పారేశాను/कर छोडी?); violent (कर डाला); intensively/exhaustively done. etc.,
(Am wondering if in Telugu, the preceding modifier is necessary to get the sense although some suffixes come only with some modifier. E.g., అలవోకగా చేసేసాను and not అలవోకగా చేయగలిగాను; క్షుణ్ణంగా పరిశీలించాను but not క్షుణ్ణంగా పరిశీలించిపారేశాను. ఉన్నట్లుండి చేసేశాను but not ఉన్నట్లుండి చేయగలిగాను)

– Adverbial (non-manner)
Benefaction – self/others (చొక్కా కుట్టించుకో vs కుట్టించు/కుట్టించిపెట్టు – for someone else सिलवा लो, सिलवा दो; Irreversible (వెళ్ళిపోయాడు? as in.. दिल के टुकड़े टुकड़े करके मुस्कुराते चल दिये?); Done and got over with (ఇంక నీ పనైపోయింది/तेरा नंबर आगया?); Emphatic Definite (వెళ్ళి తీరాలి?); Anticipatory action done in advance; Introvert action; Overt

(These examples are my concoctions. I am still trying to understand the fine grained classification)

“To conclude, we may say that the explicators in South Asian Languages are drawn from similar lexical sets and are used with main verbs in the respective languages in private contrast with simple verbs, to indicate similar types or range of meanings. Inspite of such such sharing at lexico-semantic level, one can identify typical Indo Aryan explicators and typical Dravidian explicators. .. .. One can identify a typical explicator meaning of a specific language family. .. .. At the level of actual manifestations such as sound sequences or a length of a word, or a number of explicators and their individual meanings etc., it is true that the languages show differences but they are strikingly similar from the point of view of the semantic parameters involved.”

My comments: On the whole, I found the phenomenon interesting and more interesting considering that it is a special feature of certain languages around my homeland. But, the chapter seemed to have been written in a hurry. Things are abrupt. It could have been expanded a bit. Tables come in the middle of the text and run for several pages etc., But, it gives a lot of food for thought.

Also, I got a feeling that people translating from Indian languages to English would be better translators with the knowledge of these linguistic phenomenon. No, I do not have any empirical evidence to prove this. It was just a “feeling” while reading about these things that exist in say Hindi and not in English or viceversa.

***
Some readings that I found useful:
– I think this term ECV is something defined by the author because I could not find too many notes on it online. However, for the enthusiasts (like me), the following wiki pages might be interesting:
* Compound Verb
* Stretched Verb
* Phrasal Verb
* Serial Verb
* Verb Phrase
* Periphrasis
* Modal Verb

– “Semantic Typology of Explicator Compound Verbs in South Asian languages, Anvita Abbi and Devika Gopalakrishnan. Read online here. They seem to equate ECV with compound verbs and serial verbs. But, others seem to make distinctions. This article seemed to be more compact and well-written compared to the chapter in the book I am reading.

Excerpts and Comments on “Semantic Universals…”-5

(Continued from yesterday’s post, on the same chapter. This is some notes on the Chapter 2 : Areal Typology of Expressives, Echo-formations and Word reduplication. from the book Semantic Universals in Indian Languages by Anvita Abbi. All previous articles in this series can be seen here.)
*****

Other kinds of Lexical Reduplication:

After Echo words, it is a reduplication of a “discontinuous” type where a syllable is inserted between two reduplicated words (e.g., कम से कम, कभी न कभी, कही न कही – drop a comment if you have a good Telugu example. I can’t think of it at the moment).

Then, there is Semantic Reduplication, where related words join together to form compounds. These can be synonyms (like in పండుగా పబ్బం, धनदौलत – alright may be the Telugu example is not a compound. It perhaps is written as two seperate words!) or antonyms (like in మంచీచెడూ, उठना बैठना etc.,) or related words (అన్నపానాలు? मोल-तोल etc) – but, as per the author, “such compounts are part of language universals and do not interest us specifically for the investigation under consideration”.

Then comes “Complete Word Reduplication” (CWR) which are the constructions like – “వింటూ వింటూ నిద్రపోయాను”, बैठे बैठे सोगया etc.,)..and these are very productive ways of forming words. For a change, I would like to type in the author’s examples from Kharia language (the language spoken by the Kharia tribe near Jharkhand) instead of Hindi or Telugu…because I found them interesting.

goej’ (to die-verb) – goej’ goej’ (dead like-adjective)
no (to eat-v) – no no (right hand, used for eating-Noun)
jung (to ask-v) – jung jung dan (engagement-N)
bor (to ask-V) – bor bor lebu (beggar-N)

“reduplicated verbal adverbs of our “baithe baithe” types are universally used by all South Asian languages to indicate aspects like simultaneity, continuity, iteration, sequentiality and non precipitiveness. This is one feature which marks the South Asian languages distinct from neighbouring languages. It gives the languages of the subcontinent a group identity.”

And then, there is interesting comment on how geo-political plurals block this sort of areal diffusion (of certain linguistic structures occuring in all languages of that area irrespective of their genesis) – by taking an example of Taizang, a Tibeto-Burman language spoken in Burma border.

There is a nice table summarizing word-reduplication in Indian languages, for various parts of speech. I would put Telugu examples here:
Noun – ఇంటింటి
Pronoun- వాణ్ణి వాణ్ణి (won’t there be a comma?)
Adverb – చూసి చూసి
Adjectives – వేడివేడిగా
Verbs – –
Quantifiers – ఒకటొకటి

So, end of story for this chapter. The next chapter is on “Explicator Compound Verbs” (like – కూర్చుండిపోయాను, मारडाला etc., where there are two verbs, where the main meaning is in the first verb but the second verb is used bereft of its meaning, to convey tense, mood and aspect).

(to be continued)

Excerpts and Comments on “Semantic Universals…” -4

(Continued from yesterday’s post, on the same chapter. This is some notes on the Chapter 2 : Areal Typology of Expressives, Echo-formations and Word reduplication. from the book Semantic Universals in Indian Languages by Anvita Abbi. All previous articles in this series can be seen here.)
*****

After “Expressives”, which is “Morphological Reduplication”, the next thing that was dealt with in this book was “Lexical Reduplication” or word reduplication, which is also an important areal feature that originated due to language contact.

Lexical Redup. can be partial like echo-word formations (e.g., చలీ గిలీ, खाना वाना) or complete. (perhaps అప్పుడప్పుడు?)

Echo-words: In these, the base word form is followed (చలీగిలీ) or in some cases preceded (కొట్టకొస) by an echo word. In the “followed” cases, the echo word is formed “by replacing the initial syllable of the word in question by another syllable (this syllable varies from language to language) keeping intact the canonical shape of the word. Most often, it copies the initial vowel.”
e.g, खाना वाना; इंग्लिक्ष विंग्लिश – has the first vowel copied in the echo word. But, Dravidian languages it seems don’t follow the trend. In Telugu, for example – we say: “చలీ గిలీ” but also “పువ్వూ గివ్వూ” instead of “పువ్వూ గువ్వూ”. So, the echo forming syllable is gi- or ki- in Telugu (and other Dravidian languages) while it is v+base word’s first syllable for say Hindi. The author stuck to only examples from Hindi and South Indian languages here. So, I don’t have any idea what happens in other languages like Bangla say. From a single Bangla example, I managed to understand that its -t- instead of -v- for Bangla.

Apart from this kind of echo-formations, Dravidian languages also form echo by preceding the base-word with a word formed by repeating the first syllable of the base word and adding -tta or -rra to this (e.g, పట్టపగలు, విర్రవీగు, కట్టకడపటి etc.,). There are also పొలంపుట్రా, నగానట్రా etc., (The author suggests refering to Korada Mahadeva Sastri’s and M.Selvam’s books for further reading on this topic. They are mentioned at the end of this post).

Note: “Nouns are the most echoed grammatical category. Verbs, adjectives, pronouns and personal pronouns are echoed but the frequency is much less than found in the nominal category.”

Now comes another interesting phenomenon, where two valid unrelated words from the lexicon combine to form a new compound word, in which the second word delexicalizes itself and serves as an echo word to give a connotation of “generality” or “etc.

E.g, ముళ్ళూ-గిల్లూ, tuNi-maNi from Tamil (clothes-money to mean clothes etc.,)

I was really fascinated by these echo-words when I met a linguist acquaintance during that short US trip 2,3 weeks back. He pointed out to me these kind of syllable difference between Hindi, Telugu and Tamil which I never noticed so far. After that, I accidentally found this book. Very interesting examples… (Now, this paragraph is a digression and soliloquy!)

Another interesting kind of echo-word where both the words are valid words …but combine together to give a completely different meaning is: “गाजर मूली” which is supposed to mean “insignificant”.

So, these examples raise an important question – should these echo words be defined from the meaning point of view or just from a sounding similarity point of view. The author says – the constructions like “गाजर मूली” would be considered as a compound word where the components lose their original meaning.

Now, the author also distinguishes between “semantic echoing” and “functional echoing”.

semantic echoing: When we say – “caay-vaay”, we mean, tea and other eatables that we can have with it.

functional echoing: When we say “pyaala-vyaala”, we refer to any container of a cup type.

(It seems so difficult to distinguish between these two!!! I need more practice I guess.)

This part on echo-words is concluded thus:

“It is clear that echo formations in Indian languages share their structural configuration as well as the associated semantic parameters across language families and language typologies. These structures manifest generality, casualness, nonspecificity, extremities and group identities. …”

Later in the chapter, other forms of lexical reduplication (discontinuous reduplication like-“कभी न कभी”, perhaps ఎప్పుడో ఒకప్పుడు too?; semantic reduplication like: धन दौलत; Telugu example?; complete word reduplication – చెప్పి చెప్పి విసుగొచ్చింది, बैठे बैठे सो गया etc.) are discussed. (And I summarize what I understood in the next post!)

Side comments: Actually, there is “అప్పుడప్పుడు”, which is an echo-word but is also a word combined by a different Sandhi compared to “పట్టపగలు”. There was no such topic of Sandhi in the discussion so far in this chapter. I find it interesting though!

Suggested Readings:
1. Korada Mahadeva Sastri, 1969. A Historical grammar of Telugu with special reference to Old Telugu c.2000 B.C.-A.D.1000.
2. M.Selvam, 1988, Expressives in Telugu, M.Phil Diss., JNU.

Excerpts and Comments on “Semantic Universals..” -3

This is some notes on the Chapter 2 : Areal Typology of Expressives, Echo-formations and Word reduplication. from the book “Semantic Universals in Indian Languages” by Anvita Abbi. All previous articles in this series can be seen here.

***

Some terminology:

* “Reduplication” is a phenomenon in which all or part of a word repeats to form another word (e.g., ఇంటింటి, घर घर etc.,). This reduplication is of two types: Lexical Reduplication and Morphological Reduplication.

Lexical Redup. is when whole words repeat themselves, as in the above example. Morphological Reduplication is when parts of words repeat and the individual parts don’t have an independent meaning (e.g., चाचा). This chapter primarily discusses different kinds of reduplication, broadly classified in to “expressives”, “echo words”, “semantic reduplication”

* Expressives: Under the umbrella of reduplication, there are certain kind of reduplicated words which are formed by repeating syllables that constitute a word instead of words itself. Now, this entire reduplicated word functions as a word. These are called “Expressives” in linguistics. (Atleast this is how I understood it).

A definition of “expressives” from the Encyclopaedia Britannica is as follows:

“Expressive language and wordplay are embodied in a special word class called “expressives.” This is a basic class of words distinct from verbs, adjectives, and adverbs in that they cannot be subjected to logical negation. They describe noises, colours, light patterns, shapes, movements, sensations, emotions, and aesthetic feelings.”

(In the article on Austro-Asiatic languages)

* Echo-words: These are words like – చలి-గిలి, టీవీ-గీవీ, इंग्लिश-विंग्लिश etc.,

* Word-reduplication : These are the ఇంటింటి, घर घर etc., kind of words.

Now in to detail:

Expressives

* “the most significant aspect of Indian expressives is that they indicate five senses of perception of Indian speakers. Secondly, the expressives behave and function like any regular word and thus form a part of the lexicons of Indian languages.”

The author gave numerous examples of expressives that cover five senses .. and in multiple Indian languages. I would probably write one example each, in Telugu if possible or give author’s Hindi example if a Telugu one does not occur to me.

1. Acoustic noises: కావ్ కావ్ మని అరవడం, కిలకిలమని నవ్వడం, ఘల్లు ఘల్లుమని గజ్జెల చప్పుడు, टप टप etc.,
2. Sense of sight: జిగేల్ జిగేల్మని మెరవడం, चम चम.
3. Sense of touch: perhaps, వేడివేడిగా qualifies here (author’s examples were from Nepali and Methei).
4. Sense of smell: ఘుమఘుమ వాసనలు
5. Sense of taste: चिरपिरा, चटपटा (I thought of కరకరా… and realized it comes under sound and not taste)

“Another feature which makes the South Asian languages distinct from other languages is the use of expressives as manner adverbs. This use gives Indian speaker the linguistic facility in bringing out very minute and subtle distinctions in a performance of an action which may go unnoticed or unexpressed in non-Indian culture. .. It should be noted that learning these languages implies learning of these expressives as a sentence without a definite manner adverb is considered incomplete. The knowledge of expressives thus constitute an integral part of language competence.”

And there were these amazing array of walking style examples from Khasi language..where different sounds indicate different walking styles. Few examples:
don don – toddle like a child
mareh thrait thrait – to run without losing hope or vigor
kniah kniah – walking mincingly

An equivalent example in Telugu could be the laughs – కిల కిలా, పక పకా etc.,

Another interesting tidbit: “Nepali excels in expressing various types of confusion and disorderliness by expressives. At least 15 different expressives to represent disorderliness have been noticed by the author”

It was in this context that I read “పుటుక్కు జరజర…” puzzle in new light.

Another research tidbit: Emeneau (1969) showed that there were at least 39 sound-meaning correspondences of Onomatopoetic across Dravidian and Indo-Aryan languages. (Here is a nice interview with him in Telugu)

Onomatopoeia – indicates a sound-meaning correspondence. Like – కావ్ కావ్, కర కరా, భౌ భౌ, काव काव etc., In general linguists say that these formations are not dependent on the rules of the language. But in his book, also based on Emeneau’s work, the author argues that it can also be an areal feature (feature of a linguistic area).

Here is a summary of this part on expressives:
“Indian expressives manifest feelings, sensations, perceptions pertaining to five senses, manner of an action and disorderliness. All these relate to the ability of PERCEPTION of the speaker in a cultural environment. The ‘world view’ and its manifestation in expressive morphology is a typical feature of Indian linguistic area’.

(to be continued)

Excerpt from “Semantic Universals…” -2

(All blog posts in this series can be accessed here.)
The Book: Semantic Universals in Indian Languages – by Anvita Abbi
****
I began re-reading the book from the beginning, so that I can make some useful notes. Here are some comments by the author, from the Intro section, that establishes what this book is about by introducing the basic terminology.

“An area comprising of common linguistic features shared by various genealogically unrelated languages is known as “Linguistic Area“. We can extend the definition of linguistic area to incorporate also those languages which were originally typologically diverse but later shift to homogeneity due to contact situation. This implies that if a linguistic feature with its corresponding semanteme is found in various typologically and genetically diverse languages of a contiguous area then that particular feature is an areal universal. A bundle of such areal universals will mark a strong semantic unity among its diverse languages. Besides, wide existence and use of such features in various languages will confuse the comparative methodologist, as he has no way of isolating ‘structural cognates’ from what he calls ‘real cognates’.”

So, the book basically is about identifying some of these areal features across Indian languages belonging to different linguistic families (e.g., Indo-Aryan, Dravidian, Tibeto-Burman etc.,). Here are the issues that are considered:

1. Expressives and Reduplication (e.g., words like – “జిగేల్ జిగేల్ అని మెరుస్తున్నాయి”, “टिप टिप बरसा पानी”, ఇంటింటి, చూసి చూసి, వేడి వేడిగా, పట్ట పగలు etc., (more in another post)
2. Explicator Compound verbs (ECV) (e.g., words like – చంపి పారేశాడు, मार डाला, కూర్చుండిపోయాను etc.,)
3. Dative subject constructions (No easy non-linguisty examples!)

I understood and enjoyed reading the chapters on first 2 phenomena better and the 3rd one made me realize that I should borrow a grammar of modern Telugu and understand it first. (So, borrowed “A Grammar of Modern Telugu” by Krishnamurti & Gwynn. I hope I progress!).

I hope to put in some notes for these chapters here as days pass by in this week!

Excerpt from “Semantic Universals in Indian Languages” – 1

I was fascinated by the idea of the book … Semantic Universals and hence picked it up in the library. Hopefully, I will write a few blog posts jotting down my notes and some interesting tidbits.

(The book: Semantic Universals in Indian Languages by Anvita Abbi)

While reading about expressive words, I saw the Telugu story – “puTukku jara jara Dubukku mE” in a new light, thanks to the paragraph by Prof. Peri Bhaskararao that was quoted in this book.

“There is an interesting folk puzzle in Telugu which exposes the general contention that the knowledge of expressives and their semantic correlates are considered a pre-requisite to man’s intelligence. Once a king used an expressive “puTukku jara jara Dubukku mE” as a puzzle to be solved by one of his court poets. The king apparently saw something while taking a round of his kingdom. The poet, having pondered over it for sometime, solves the mystery of the expressives in the following way:

“There was a small hut with a thatched roof. A bottlegourd creeper had spread all over the roof of the hut. The creeper bore many bottle gourds. One day one of the fruits got disconnected from the twig (producing the noise puTukku) and quickly rolled down (producing the noise jara jara). There was a goat resting underneath the edge of the roof. The bottle gourd fell on the goat (producing the sound Dubukku). When the gourd fell on the goat, the goat cried mE.”
-Peri Bhaskararao, 1977”

***
(The book has innumerable number of typos and perhaps needed some editing. But I enjoyed reading parts of it, learnt a lot through it and closed it with a lot of questions)