సరే, మర్చిపోముగాని మరేం చేయాలో?

ఇది గత పోస్టుకి కొనసాగింపు.

సాధారణంగా మనకి పెద్దవాళ్ళకి ప్రతిఏటా తద్దినాలు పెట్టడం వాళ్ళ పెద్ద కొడుకో, ఆ రోల్ కి దగ్గరగా ఉండే ఇంకోరో చేస్తూ ఉంటారు. మా చిన్నప్పుడు మా తాత (నాన్నకి నాన్న) తద్దినానికి వీలైనంత వరకు ఆయన పిల్లలందరూ వాళ్ళ కుటుంబాలతో సహా కలిసేవారు. ఇది ఇలా మా నాన్న పోయాక నేను ఇంజనీరింగ్ లో ఉన్నప్పుడు కూడా కొనసాగడం నాకు గుర్తు ఉంది. ఇందులో వంట చేయడం కాకుండా ఆడవాళ్ళకి వేరే ఏమన్నా రోల్ ఉందో లేదో నాకు తెలియదు. అందునా మనకి మరి పెళ్ళి చేసుకుంటే కూతురి గోత్రం మారిపోతుంది కనుక అసలు ఆ ఆఫిషియల్ ప్రాసెస్ లో‌ ఏం పాత్ర లేదనుకుంటాను (పెళ్ళి కానివాళ్ళు ఏం చేస్తారో నాకు తెలియదు. ఇపుడు టక్కుమని అలాంటి సందర్భాలు గుర్తు రావడం లేదు నా ఎరుకలోని కుటుంబాల మధ్య). అట్లాంటప్పుడు ఆయొక్క దినాలలో ఆయొక్క మహిళామణులు చేయదగ్గది ఏమిటి? అన్న ప్రశ్న వచ్చింది. ఇదేదో ఇపుడు హిందూ మత ద్వేషి ఈమె అని మొదలెట్టకండి. మీకు అలా అనిపిస్తే మీ ఖర్మ. నేనూ ఏ టైపు మనిషినైనా మాకూ ఆత్మలుంటై, మాకూ ఆత్మకథలుంటై.

నా చిన్నప్పుడు సంక్రాంతి తరువాత కనుమ రోజు మా అమ్మ ఒకటి చేస్తూండేది. అన్నం ముద్దలు పసుపు, కుంకుమ కలిపి చేసి, మిద్దెపైన కాకులకి పెట్టి ఒక శ్లోకం చదివేది. పిల్లలం అక్కడే కూడా ఉండి రిపీట్ చేసేవాళ్ళం. ఇది సంక్రాంతికి ఒకసారి మా మేనత్త వాళ్ళింట్లో ఉంటే అక్కడ కూడా ఈ పద్ధతి ఆవిడ ఆధ్వర్యంలో చేశాను. 2020లో ఆఖరుసారి చేశాను ఇండియా ట్రిప్ లో. ఇప్పటిదాక నా అంత నేను చేయలేదు. పైగా జనవరిలో ఈ చలిలో ఇక్కడ కాకుల్ని ఎక్కడ వెదుకుతాం కెనడాలో? దీని గురించి ఎపుడన్నా లోకల్ గుడిలో పూజారిని అడగాలి అని చాలాసార్లు అనుకున్నా కానీ నాకు మతపరమైన ఆచారాల పట్ల మరీ అంత ప్యాషన్ లేనందువల్ల పట్టించుకోలేదు. ప్రతిఏడాదీ నాకూ మా ఇంటాయనకీ ఆ సమాయానికి ఆ సంభాషణ అయితే అవుతుంది. కానీ ఆడవాళ్ళు పూర్వికులని తల్చుకునే ఒక ట్రెడిషనల్ రిచ్యువల్ సందర్భం ఇదొక్కటే నాకు తెలిసిన జీవితంలో. అది మా వాళ్ళ పద్ధతి – అంతా చేస్తారో లేదో‌ నాకు తెలియదు. ఇలాంటిది ఒకరిద్దరు కథల్లో రాయగా చూశాను తప్ప స్నేహితుల మధ్య అయితే ఎప్పుడూ వినలేదు. ఇది జనరిక్ – ఫరాల్ డెడ్ ఏంసెస్టర్స్ అన్నట్లు.

పాయింటెడ్ గా ఒక మనిషి మరణించిన తిథో/తేదీ నో… అప్పుడు ఏం చేస్తాము? ఏం చేయొచ్చు? అన్నది ఇందాక ఫ్రెండుతో చర్చకి వచ్చింది (ఇలాంటి చర్చలు ఇంట్లో వాళ్ళతో పెట్టలేకపోయినా ఫ్రెండు తో పెట్టగలగడం అదృష్టమనే చెప్పాలి. నా ఫ్రెండ్సులకి ఓపిక ఎక్కువ). “పూజారిని అడక్కపోయావా? వాళ్ళే ఏదో చెబుతారు శాస్త్రం ప్రకారం” – అని ఒక ఫ్రెండు అన్నది. “ఎబ్బే… అట్టాంటివి కాదు… మనం రిచ్యువల్స్ అవీ అంత పాటించం కదా… అందునా నా బోంట్లు అలాంటి ప్రశ్నలేస్తే మొదట ఇంట్లో వాళ్ళే నవ్వేయరూ?” అనుకున్నా.

విషయం ఏమిటంటే, సంవత్సరాలు గడిచే కొద్దీ ఆ దినాలకి మనం చేయగల అప్రాప్రియేట్ పనులు ఏమిటన్నది. నాకు తట్టినవి ఇవీ:

• ఆ వ్యక్తి పేరుతో ఏదన్నా నచ్చిన చోట అన్నదానమో ఏదో అరేంజి చేయడం. ఓపికుంటే స్వయంగా ఎక్కడికో పోయి ఆ పనులేవో మనమే చేయడం.
• కాసేపు కూర్చుని ఆ వ్యక్తితో మన జ్ఞాపకాలు నెమరువేసుకోవడం. మన వద్ద ఫొటోలో ఏవో ఉంటే అవోసారి తిరగేయడం
• ఆ వ్యక్తి వస్తువులేవన్నా ఉంటే మరి వాటిని ఓసారి చూసి మనవద్ద ఎందుకున్నాయి? అన్నది గుర్తు తెచ్చుకోవడం
• మన తరవాతి తరానికి వాళ్ళ గురించి మనకి తెల్సినదేదో చెప్పడం.
• వాళ్ళకి తగ్గ వారసులమా? అనేసి మనల్ని మనం తిట్టుకోకుండా వాళ్ళ అంశ మనలో ఏముందో చూసుకుని గర్వపడ్డం. ప్రతివాళ్ళలోనూ లోపం ఉంటుంది. పోయినోళ్ళందరూ మంచోళ్ళే కానీ బ్రతికున్న అందరూ చెడ్డోళ్ళనేం‌ లేదు కదా? మనకీ ఏదో ఓ మంచి విషయం కూడా వంటబట్టి ఉంటుంది వాళ్ళ నుంచి. అది కొంచెం ఆలోచించి హైలైట్ చేసుకుని గుర్తు చేసుకోవచ్చు వాళ్ళని.
• మీకోపికుంటే కోకో సినిమా చూడండి. అసలా సినిమా ఈ టాపిక్ మీద నా మీద బాగా లోతైన ప్రభావం చూపించి అట్లా ఇన్నేళ్ళ బట్టి ఊపుతూనే ఉంది తల్చుకున్న ప్రతిసారీ. అదో పద్ధతి ఈ విధమైన తల్చుకోడానికి.
• ఇందాకే కృష్ణ గుబిలి “వీరయ్య” పుస్తకం పూర్తిచేశాను. అదీ ఓ పద్ధతే.

ఇంకా ఏవన్నా తడితే మళ్ళీ అప్డేట్ చేస్తా. పాతికేళ్ళ డైరెక్ట్ ఎక్స్పీరియంస్ ఇక్కడ.

అట్లగాదు, ఓన్లీ మన మతంలో పాటించేవి మాత్రమే చెయ్యాలి.. మిగితావన్నీ నీలాంటి భ్రష్టులకి, మాక్కాదు, అనుకుంటే, మరీ మంచిది… ఎవడ్రమ్మన్ నాడండీ అడ్డమైన బ్లాగ్ పోస్టులు చదవడానికి? వెళ్ళండి మరీ!

What counts as a waste of tax payers’ money in research?

There was a time (2-3 years back) I and my friend/colleague M used to discuss about how doing full-time research in a public university is a waste of tax payers’ money. We were our respective cynical selves at that time, of course. But our general opinion (mine is still the same – I don’t know about my friend’s) was that research in public university should also include teaching/mentoring/administrative duties, and not pure 100% research.

I did not see myself as a future academic at that time, but here I am.

Yesterday, I heard this bizarre comment about “some research” being a waste of tax payers’ money and I have been wondering ever since – how do we decide? and who decides? and what exactly is a waste?

A few months ago (April-May 2017), a famous robotics professor got an award for teaching and gave a talk on teaching in large classrooms. I attended the talk – it was great, and I learned a lot of stuff. He made a calculation in the talk which fascinated me. When you are teaching a technical course for the first time, according to his estimates of the number of hours of preparation you put in for that, if you divide your salary into a per hour basis, you end up getting about the same salary as a Mac Donalds service counter employee. He went on to show how that gets better as time progresses and you repeat courses (Mac Donalds employee is a bad job is not what I mean. I don’t know about that job. I am saying – for all the aura around PhD and professor-hood – it can also be one of the poorly paying job for a PhD).

With that context, one can argue that profs are under-paid (at the junior level at least). One can perhaps support this statement by looking for corporate trainers and their salaries. Also, generally, there are two kinds of academic research that happen:

a) funded (funded by the university or some external agencies)
b) un-funded (where the professor, or some enthusiastic students try to work on small projects by themselves, in their free time)

Funded research by default means –
a) someone taught our idea is worth funding and may have the potential to benefit humanity
b) the students get paid for working on that
c) their tuition gets paid in some cases
Unfunded research ofcourse will not give any of these.

So, in that context, how does one individual decide one research benefits humanity and one research is a waste of tax payers’ money? What are the parameters? Is that judgement reproducible? If it is a waste of money, why did it get funded in the first place? The question is even absurd in the case of unfunded research ofcourse, because none of the involved parties get paid anyway – they are doing it in their spare time.

I mean – one can argue
a) Organizing conferences in fancy hotels is a waste of tax payers’ money.
b) Going to 5,6 national and international conferences a year is a waste of tax payer’s money.
c) Staying in fancy hotels instead of normal ones during these official trips is a waste of money.

But, passing value judgements on a topic of research? How do we decide? What is the rationale? That too, instead of looking for whether the topic itself was explored thoroughly and properly in the presented work. I have never heard such a thing in my life as a conference goer (incidentally, first one was IJCAI 2007). It is a part of “naa-ism” I guess – saying: “Anything I do is great. Everybody else ofcourse does pure trash.”

NOTE: This is not a well thought out critique of the question “Who decides what research project is a waste of tax payers’ money?”. It is more like a dump of my current thoughts. Based on time, I may perhaps write a more well-argued post.

ఆంగ్ల వర్ణక్రమం – తెలుగు వారి తప్పులు

ETS సంస్థ వారు TOEFL పరీక్ష విద్యార్థులు రాసిన వ్యాసాలను కొన్నింటిని పరిశోధనల నిమిత్తం విడుదల చేశారు. అందులో 11 భాషలకు చెందిన వాళ్ళు రాసిన ఆంగ్ల వ్యాసాలు ఉన్నాయి. వ్యాసాలు రాసిన వారి ఆంగ్ల ప్రావీణ్యాన్ని మూడు వర్గాలుగా విభజించారు (beginner, intermediate, advanced). మా డిపార్టుమెంటులో దాన్ని వాడేవాళ్ళు ఉన్నందువల్ల నాకు దానికి access ఉంది. దానితో నేనూ ఏదో కాలక్షేపానికి unix command line సాయంతో (నేను వాడినవి – aspell, awk, sort) తెలుగు వాళ్ళ ఇంగ్లీషు రాతల్లో ఉండే వర్ణక్రమ దోషాలు – వాటిలోని వెరైటీ గురించి పరిశీలిద్దాం అనుకున్నాను. ప్రస్తుతం పోస్టులో కింద కనబడే సంగతులు ఈ corpusలో తెలుగువాళ్ళు రాసిన తొమ్మిదొందల వ్యాసాల ఆధారంగా వచ్చిన సంఖ్యలు. తొమ్మిదొందలే ఎందుకు? మిగితా ఎందుకు వాడలేదు అంటే – రేప్పొద్దున దీని ఆధారంగా ఎవళ్ళన్నా ఏదన్నా థియరీ సృష్టిస్తే, దాన్ని టెస్టు చేయడానికి మరి కొత్త వ్యాసాలు ఉండాలి కదా! ఇప్పటికిప్పుడు తెలుగు వాళ్ళ ఆంగ్ల వ్యాసాలు వెదుక్కోడం కన్నా ఆల్రెడీ ఉన్నవి వాడుకుందాం ఫస్టు అన్న ఉద్దేశంతో తొమ్మిదొందలే వాడుకున్నా, ఉన్న పదకొండు వందల్లో. మచ్చుకి ఓ పది పదాలకి తెలుగు వారి ఆంగ్లంలో ఉన్న వివిధ స్పెల్లింగులు ఇవిగో:

ఒక చిన్న హెచ్చరిక: వీటిలో చాలా మటుకు టైపింగ్ పొరబాట్లో, మరేవో అయి ఉంటాయి కనుక దయచేసి దీన్ని బట్టి ఎవో థియరీలు ఊహించుకుని దానికి నన్ను బాధ్యురాలిని చేయకండి. నేనేమి పరిశోధనాపత్రం సమర్పించడంలేదు అని గమనించ ప్రార్థన!

academic:
acadamic 20
acadamics 1
acadamis 1
academig 1
acadimic 1
acadmic 1
acaemics 1
accadamic 2
accademic 5
acedemic 7

further
furrter 1
furter 1
furthur 3
futher 7
futhur 1

increase
incerease 1
incerese 1
incraese 1
incrase 2
increae 1
increse 5

knowledge:
knbowledge 1
knlowdge 12
knoldege 1
knoledge 4
knolwedge 1
knoweledge 1
knowkedge 1
knowldege 1
knowldge 2
knowlede 3
knowledege 5
knowledgw 1
knowlegde 5
knowlege 12
knowlendge 1
knowlwdge 1
knwledge 1
konowledge 1
konwledge 1

learning
leaniong 1
learing 5
learnig 5
learnin 3
learnind 1
learniong 1
leerning 1

maintenance
maintainance 2
maintainence 1
maintanance 1
maintance 1
maintanence 2

opportunity
oppertunity 1
opportinuity 1
opportuinity 2
oppourtunity 1
oppurtines 1
oppurtiny 1
oppurtunity 9
oppuryunity 1

particular
perticulal 1
perticular 30
pertucular 1
paricular 2
paritcular 2

people
peeople 2
peoeple 1
peole 10
peolpe 1
peolple 2
peope 3
peopel 4
peoplr 1
peple 8
peploe 1
pepole 2

young (1379)
yong 9
yonug 1
youbg 1
youg 2
youn 3
yound 1
younge 1
youngh 1
youngs 1

ఇలాంటి తరుచుగా కనబడే పదాలకి కూడా ఇంత వెరైటీగా రాస్తారనుకోలా! అదొక్కటే ఈ బ్లాగు టపా రాసుకోవడానికి కారణం. ఎవరన్నా భాషావేత్తలో, మరొకరో ఈ అంశం గురించి ఆసక్తి కలిగి ఉన్న పక్షంలో మొత్తం లిస్టు కావాలంటే వ్యాఖ్య వదలండి. కావాలంటే ఈమెయిల్ పంపగలను.

నిశ్యాలోచనాపథం-33

గత భాగం ఇక్కడ.

దుక్కలాంటి గాడిద సైజులో భయం, బక్కచిక్కిన కప్ప సైజులో ధైర్యం నాకు తోడుగా ఉండేందుకు వచ్చారన్నమాట. ఇదేదో అంతరిక్ష గూడుబుఠాణీలా (cosmic conspiracy అనమాట) ఉందనిపించింది. …

సాయం కోసం నోరు విప్పాలా, కళ్ళు మూసుకుని తప్పించుకున్నాననుకోవాలా? అన్నది అర్థం కాలేదు నాకు. భయం ముందుకొచ్చేసి నా పక్కనే నిలబడింది. ఎండ వల్ల ఆ నిలబడ్డమే నాకు గొడుగులాగ నీడనిచ్చింది. పైగా ఆ కప్పని కాలితో తన్ని నీళ్ళలోకి తోసేసింది.. కప్పలు సముద్రంలో ఉండగలవా? అన్న అనుమానం ఓ పక్క…కావాలనే ధైర్యాన్ని భయం చంపేస్తోందా? అన్న అనుమానం మరోపక్కా ఉన్నా, కిక్కురుమనకుండా ఏం జరుగుతోందో అని చూస్తూ ఉన్నా. భయం నీడలో నేను, నా తోడుగా భయం, నీళ్ళలో కా.పు, నిశి, ధైర్యం. ఇదీ సీను.

కొన్ని క్షణాలు మౌనంగా గడిచాయి. నోరు విప్పినా వినేవాళ్ళు లేరు కనుక, కళ్ళు మూసుకుని తప్పించుకున్నానన్న భ్రమలో పడితే కాలక్షేపం అవుతుందని తీర్మానించుకున్నాను. కళ్ళు మూయగానే, చిన్నప్పుడు అలా కళ్ళు మూయగానే మీదకి పొడుచుకువచ్చేవి..ఆ పిల్ల భూతాలు కనబడ్డాయి. ఉలిక్కిపడి కళ్ళు తెరిస్తే, ప్రశాంతంగా నవ్వుతున్న భయం.
“చాలా రోజుల బట్టీ చూస్తున్నా, నన్ను తప్పుకు తిరుగుతున్నావు” – ప్రసన్న వదంతోనే అన్నది భయం.
“ఊ” అన్నాను నేను సంభాషించడం ఇష్టం లేక.
“రోజూ నేను ముసుగు తన్నేదాకా నువ్వు ముసుగేసుకుని పడుకోవడం, నా కంటపడకూడదని గడియ వేసుకుని గదిలో కూర్చోవడం చూళ్ళేదనుకున్నావా?”
“అబ్బెబ్బే..” అన్నాన్నేను మొహమాటపడుతూనే దీనికెలా తెలిసిపోయిందా? అని ఆశ్చర్యపడుతూ.
“ఏమైనా నువ్వు విచిత్రమైన మనిషివి. ఓ పక్క నాతో సహజీవనం చేస్తూనే నన్ను తప్పుకు తిరుగుతావు. ఎందుకు?”
“నాకు ఎండ కావాలి”
“నీ తింగరివేషాలొకటి ఉన్నదానికితోడు” అని విసుక్కుంది భయం.
“నాకు ఎండ కావాలి”
“అంటే నన్నెళ్ళిపొమ్మనే కదా?” అంటూ పక్కకి జరిగిందది.
నేను ఒక్క ఉదుటున పైకి లేచి ఒళ్ళు దులుపుకున్నా. నిజం చెప్పేయడం నయం అనుకున్నా. గాఢంగా ఊపిరి పీల్చుకుని –
“సరే, నిజం చెబుతాను. నేను రోజంతా నిన్ను తల్చుకోవడం నిజమే. నీకోసమే కుదిరినప్పుడల్లా చీకటిని కౌగిలించుకోవడమూ నిజమే. కానీ, నీతో మాట్లాడ్డం మట్టుకు ఇష్టం లేదు.”
“ఎందుకు? ఎవరూ నాతో కలిసి ఉండేందుకు ఇష్టపడరు, నా గురించి మాట్లాడుకుంటూంటారు గానీ. నువ్వేమో కలిసి ఉండాలంటావు. మాట్లాడకూడదంటావు. నా గురించి ఎక్కడా ఎవరికీ చెప్పవు”
“నేనంతే”

రెండడుగులు ముందుకేసాక మళ్ళీ ఇసుకలో కూర్చోవాలి అనిపించింది. కూర్చుని ఇసుక వైపు చూస్తూంటే గవ్వలు కనబడ్డాయి.ఏవో రెండు గవ్వలు ఏరాను. మట్టి అంటుకుని ఉండటంతో ఉఫ్- మని ఊదాను.
“గవ్వలు! నాకవంటే ఎంతో ఇష్టం” అన్నది భయం తన్మయత్వంతో.
మరి నాలుగేరాను ఈ పాటికి. “ఏ రంగువి ఇష్టం?” అన్నాను
“అన్నీ ఇష్టమే. చిన్నవి ఎక్కువ ఇష్టం. వాటిలో నల్లటివి మరీ ఇష్టం” ఆశగా చెప్పింది.
“నేను ఏరిన నాలుగులో రెండు నల్లవి. వెనక్కి తిరిగి మాట్లాడకుండా దోసిలి చూపించాను”
ఇలా చూడగానే అలా నాలుగూ తీసేసుకుంది. వెంటనే మళ్ళీ ముందుకు వంగి, “నాకు ఇస్తావా?” అని అడిగింది నా చేతిలో పెట్టేస్తూ.
“నీకోసమే. ఇంకా కావాలా?”
“వద్దులే… నీకెందుకూ శ్రమ.. నేను ఏరుకుంటా తరువాత” అంది భయం మొహమాటపడుతూ.
“మొహమాటం ఎందుకు?” అంటూ మరిన్ని ఏరడం మొదలుపెట్టా. పైకి ఏం అనకపోయినా భయం ఆశ్చర్యంతో కూడిన ఆనందంతో నన్ను ఇక ఆపదు అని క్రీగంట చూశాక అర్థమైంది.

కొంచెం కొంచెంగా ఎండ తగ్గుతోంది. దానితో సరిగ్గా కనబడ్డం లేదు నల్లటి గవ్వలు. నేను కొంచెం దీక్షగా చూడాల్సి వస్తోంది. ఇసుకలో పాకుతూ ఒకటీ అరా కనబడ్డప్పుడు ఏరుతూ ముందుకీ వెనక్కీ తిరుగుతూ ఉన్నాను. గుప్పెడు నిండితే వెళ్ళి దానికి ఇచ్చేద్దాం అనుకున్నాను.
“తెల్లటివి కూడా ఏరేదా?” అన్నాను, తెలుసుకుందామని.
“ఎందుకూ నువ్వు ఇంత కష్టపడ్డం? నాక్కావాలంటే నేను ఏరుకుంటా కదా”
“తెల్లటివి కూడా ఏరేదా?”
కొన్ని క్షణాల మౌనం తరువాత – “సరే ఏరుకో. పిల్లలకి పంచుతా ఇంట్లో” అంది నిర్లిప్తంగా.
తెల్లవి కూడా ఏరడం మొదలుపెట్టాక కొంచెం సక్సెస్ రేట్ పెరిగింది ఇసుక రేణువుల్లో చిన్ని గవ్వల్ని వెదుక్కోడంలో. దానితో వేగం పెరిగింది.

అయినా, గుప్పెడంత గవ్వలు రావడానికి చాలా సమయం పట్టింది. అంతసేపు అలా ఆ ఫోజులో కూర్చున్నందుకు ఒళ్ళు నొప్పులు మొదలయ్యాయి. నెమ్మదిగా లేచి ఒళ్ళు విరుచుకుంటూ అక్కడే కూర్చుని చోద్యం చేస్తున్న భయం ముందు నా జేబురూమాలు పరచి దాని మీద గవ్వల్ని రాసిలా పోశాను. దాని కళ్ళలో మెరుపు. “థాంక్స్. చాలా థాంక్స్” – నిజాయితీగానే అన్నట్లు అనిపించింది నాకు. నేను కొంచెం బలం పుంజుకున్నట్లు అనిపించింది. నాకు భయానికీ మధ్య ఉన్న అసమానత కొంచెం తగ్గినట్లు అనిపించింది. దానితో నాకో ఆలోచన వచ్చింది. పట్టిన చెమట్లు తుడుచుకుంటూ, ఇంకొంచెం ముందుకెళ్ళి మళ్ళీ ఏరడం మొదలుపెట్టాను. ఇలా కాసేపు సాగింది. నేను ఏరడం, వీలైనప్పుడు వెళ్ళి దాని ముందు గవ్వలు పోయడం…మళ్ళీ రావడం. కొంచెం సేపయాక అలసట. అసలుకైతే అలాగే ఇసుకలో పడిపోయి కాసేపు పడుకుంటే బాగుండు అనిపించింది. కానీ, నేను ఊహించినట్లు జరుగుతుందా లేదా అన్న ఉత్కంఠ నన్ను తిన్నగా నిలువనీయలేదు.

కళ్ళు బైర్లు కమ్మడం మొదలైంపుడు ఒకసారి ఆపి వెనక్కి తిరిగి చూశాను. ఆ గవ్వల సంఖ్య పెరిగే కొద్దీ భయం సైజు తగ్గుతూ ఉండడం నేను గమనించాను, అది గమనించకపోయినా. ఇపుడు అది నన్ను అటాక్ చేసే స్థితిలో లేదేమో అనిపించింది. అది కూడా గవ్వల్ని చూసుకుని మురిసిపోవడంలో నన్ను పట్టించుకోలేదు. దానితో, ఏదైతే అది అయిందని, పైకి లేచి మసకబారిన కళ్ళతోనే సముద్రం వైపుకి తూలుతూ నడవడం మొదలుపెట్టాను. కళ్ళు మూతలు పడుతున్నాయి. అడుగులు తడబడుతున్నాయి. అసలీ స్థితిలో నీళ్ళలోకెళ్ళి ఏం చేయలని? అని నన్ను అడగడానికి అక్కడ ఎవరూ లేరు కదా. పైగా నాకు ఈత కూడా రాదు. భయం నన్ను మింగేసేలోపు ఎక్కడికైన మాయం కావాలి – కానీ అసలెక్కడున్నానో తెలీదు కనుక ఎక్కడికీ పోలేను. వెనకున్న గొయ్యికన్నా ముందున్న నుయ్యి నయం అనిపించిందో ఏమిటో… చివరికి నీళ్ళ దగ్గరికి వచ్చేశా. కాలికేదో తగిలింది.

మూసుకుంటున్న కనురెప్పల్ని బలవంతంగా తెరుస్తూ కిందకి చూడబోతూండగా కనబడ్డాడు ఎదురుగ్గా ఆరడుగుల యువకుడు! రెండడులైనా దూరం లేదు మా మధ్య. ఇంతలో అంత దగ్గరగా ఎలా వచ్చాడు? ఎవరితను? అసలు ఇప్పటిదాకా మనుషులెవరూ కనబడలేదు కదా! అతను నా వైపుకి ఆరాధనాభావంతో చూస్తున్నాడు. “వామ్మో, ఆ చూపేంటి? వీడికేం అర్థమైందో నా అవస్థ చూసి” అనుకుంటూ ఉండగా నా అలసట కాసేపు ఎగిరిపోయి నాకు ఆలోచించే శక్తిని ఇచ్చింది. కళ్ళు కూడా నాక్కలిగిన ఉలికిపాటు వల్ల కునుకు తీయడం ఆపాయి.
“మీరు…నువ్వు…ఎలా వచ్చావు??” అన్నాను ఏమనాలో తోచక.
“నీ వల్లే!” అన్నాడు అతను అదే ఆరాధనాభావంతో.
నేను అయోమయంగా చూస్తూండతం తో అతను “frog prince” కథ ఎప్పుడూ చదవలేదా? అన్నాడు.
“చదివాను కానీ…నేనసలు ఇందాక ధైర్యాన్ని ముద్దుపెట్టుకోలేదు కదా..”
అతను నిండుగా నవ్వేసి “అదా… ఇందాక భయం నన్ను తన్నాక నేను ఆ నీళ్ళు మరీ ఉప్పగా ఉండటంతో అక్కడ ఉండలేక అవస్థ పడుతూ ఇక్కడిక్కడే తిరుగుతూ ఉన్నా అప్పట్నుంచీ. నువ్విలా నడుస్తూ వచ్చి నీ కాలు నాకు తగిలేసరికి, నా పూర్వ రూపం వచ్చేసింది. నీకెలా కృతజ్ఞతలు చెప్పాలో తెలీడం లేదు” అన్నాడు.
“అంటే నువ్వు ధైర్యానివా?”
“అవును”
“అయితే, కథలో లాగ నన్ను పెళ్ళాడి శాశ్వతంగా నాతో ఉండిపోతావా?” అని ఆశగా అడిగాను. అతగాడు అందగాడే కానీ, నేనడిగింది అందుక్కాదు. ఎక్కడ అడుగేయాలన్నా ధైర్యం నాకు అవసరం కనుక!

“చ చ… నిన్నా? నో నో!” అని వికారంగా మొహం పెట్టి అనేసి మళ్ళీ “సారీ, నా ఉద్దేశ్యం అది కాదు” అన్నాడతను మళ్ళీ కొంచెం బాధపెడుతూ.
“మరి ఏది నీ ఉద్దేశ్యం” అన్నా చిరాగ్గా, నా నిరాశను కప్పి పెట్టుకుంటూ.
“భయాన్ని తాత్కాలికంగా ఏమార్చగలిగిన ఓ భయస్తురాలు నన్ను తాకితే శాపవిమోచనం అవుతుందంటేనూ… అది నువ్వే అని తెలిసి నువ్వు ఇక్కడికి ఎప్పుడొస్తావా? అని అప్పట్నుంచి ఎదురు చూస్తూ ఉన్నా…చాలా ఏళ్ళ బట్టీ” అన్నాడతను.
“అసలు నేనని నీకెవరు చెప్పారు?”
“నా స్నేహితులు ఉన్నార్లే…” అన్నాడతను నసుగుతూ.

అప్పటికి నాకు అనుమానం మొదలైంది. ఇక్కడికి నేను ఎలా వచ్చానో గుర్తు తెచ్చుకుంటూ అడిగాను –
“ఎవరు నీ స్నేహితులు?”
“నిశి, కా.పు.”
ఇంతలో కెవ్వుమన్న కేక వినబడింది. గవ్వల మాయ లోంచి బయటపడ్డా సైజు తగ్గిపోయిన భయం ఏదో ఒకటి చేయాలని నా మీదకు రాబోతూ, ఈ రహస్యం గురించి వినగానే విరుచుకుపడిపోయింది.
ఇదంతా వీళ్ళ కుట్రా!! అని నేను ఆశ్చర్యపోయి, ఆవేశంతో ధైర్యం కాలరు పట్టుకోబోతూ ఉండగా నీళ్ళలో చలనం మొదలైంది.

ఇద్దరం అటు తిరిగాము. నీళ్ళలోంచి ఒక పెద్దాయన, చెరో పక్క నిశి, కా.పు. నడుచుకు వస్తున్నారు! ఆయన ఒడ్డు దాకా వాళ్ళతో నడిచి, ఇంక వెళ్ళండి అంటూ ధైర్యం వైపు ఆశ్చర్యంగా చూసి పలకరింపుగా నవ్వాడు. సముద్రుడు అనుకుంటాను – ఆయనెవరన్నది అడిగి కనుక్కునే లోపు నా వైపు చూసి మొహం చిట్లించుకుని, డుబుంగుమని నీళ్ళలోకి దూకి మాయమైపోయాడు.

(సశేషం)
****
(దాదాపు ఏడాది తరువాత ఈ నిశ్యాలోచనాపథంలోకి రావడానికి స్పూర్తి అమెరికన్ రచయిత Raymond Carver రాసిన Kindling అన్న కథ.)

నిశ్యాలోచనాపథం-32

(31వ భాగం ఇక్కడ)
*******
ఎండ కాస్తుండడంతో కళ్ళు బైర్లు కమ్మి మొబైల్ తళుక్కుమన్నదని భ్రమిశాను కాని, నిజానికి తళుక్కుమన్నవి నిశి కళ్ళు. ఆ తళుకులే మొబైల్ తెరమీద ప్రతిబింబించాయి అనమాట. ఈ ముక్క అర్థమై, నిశి కళ్ళను అనుసరించి నేనూ ఆ వైపుకి తిరిగాను.

ఎదురుగ్గా బండి కి స్టాండేసి రాజసంగా దిగి నిలబడ్డ కా.పు. దిగ్గున లేచి స్లో-మోషనులో నిశి ఇటువైపు నుండి అడుగులో అడుగేసుకుంటూ కా.పు. వైపుకి వెళ్ళింది. ఆయన చేతులు దూరంగా చాచి “రారమ్మని” పిలుస్తున్నట్లు నిలబడ్డాడు. ఈవిడ స్లో-మోషనే అయినా ఆట్టే దూరంలేదు కనుక రెప్పపాటులో ఆ చేతుల మధ్య ఉన్న గ్యాపులోకి జొరబడ్డం, ఆయన ఆవిడ్ని ఆ కౌగిలిలో బంధించడం జరిగిపోయాయి. వాళ్ళు అలా ఆ‌మత్తులో మునిగి తేలుతూండగా, వాళ్ళకి గొంతు సవరించుకుంటున్న శబ్దం వినబడి తేరుకుని ఆ కౌగిలి విదుల్చుకున్నారు. ఆ శబ్దం చేసింది నేనే. ఆ పైన ఏం చూడాల్సి వస్తుందో అని నా‌ టెన్షన్ నాది.

“ఎలా ఉన్నావు? చాలారోజులైంది కదూ మనం కలిసి?” అని పలకరించబోయాడు కా.పు.
ఒక పక్క ఎక్కడున్నానో… ఎందుకుండాలో….ఎన్నాళ్ళుండాలో…ఏమీ తెలియక అసహనం నషాళానికంటుతూంది నాకు. వీళ్ళేమో వీళ్ళ ప్రేమలూ దోమలూ అంటారూ…నన్నేమో అందరికీ దూరంగా ఇక్కడ పడేస్తారూ? అని పళ్ళు కొరుక్కుంటూ ఉండగా కా.పు. ఇలా అడిగే సరికి ఇంక కోపం అదుపుచేసుకోలేకపోయాను.
“మీతో కలిసిన వాళ్ళు బాగుపడ్డ దాఖలాలేవైనా ఉన్నాయా? ఎంతమంది కలిశారు? ఎంతమంది బాగుపడ్డారు? కలిసిన వాళ్ళకి, బాగుపడ్డ వాళ్ళకి మధ్య సంఖ్యలో తేడా ఎంత? ఈతేడాకి సాంఖ్యక ప్రాబల్యం ఉందా?‌ (నోట్: “సాంఖ్యక ప్రాబల్యం” – statistical significance కి నేను సృష్టించిన పదం). అసలు బాగుపడ్డానికి ప్రమాణం ఏమిటి?” – ఇలా నోటికొచ్చిందంతా అడగడం మొదలుపెట్టేసరికి కా.పు. బిత్తరపోయాడు.
నిశి అతని భుజాన్ని అదుముతూ – “అది అభిజ్ఞా వైరుధ్యం వల్ల వస్తున్న సంధి ప్రేలాపనలే” అని అతన్ని సాంత్వన పరచింది (నోట్: Cognitive Dissonance కి అభిజ్ఞా వైరుధ్యం అన్నది నిఘంటువులో దొరికిన తెలుగు అనువాదం).

నా ఆవేశం పొంగి పొర్లి చివరికి నిశబ్దంగా మారాక, నిశి కా.పు. తరపున మాట్లాడుతూ – “నువ్వు పిచ్చికోపంలో అడిగినా, మంచి ప్రశ్న వేశావు. ఇక ఈ విషయం ప్రాణికోటికి తెలియాల్సిన వేళ వచ్చింది.” అని దీర్ఘంగా నిట్టూర్చింది. నేను అయోమయంగా ఇద్దరి వంకా చూశాను. కా.పు. నావైపు భయంగా, నిశి వైపు ప్రేమగా, ఆ తరువాత ఇద్దరివైపుకీ అభావంగా చూశాడు.
“నిజానికి వీళ్ళు ఏది చేసినా పరమ శాస్త్రీయంగా చేస్తారు. శాస్త్రీయ పద్ధతులే వాడతారు. బాగుపడ్డం గురించి కొన్ని సాంఖ్యక ప్రాబల్య పరీక్షలు కూడా చేశారు కొన్ని వందలఏళ్ళ క్రితమే. అప్పటికింకా మీలోకంలో అసలు ఆ కాంసెప్టే లేదు కూడానూ” అంది.
“ఆహా, ఏం చేశారు? ఏం‌కనుక్కున్నారు?”
“అప్పుడు పరీక్షలు చేసిన వాళ్ళు ఇప్పుడు వేరే శాఖల్లోకి మారిపోయారు. డెస్క్ జాబ్స్. బాగుపడాల్సిన వాళ్ళెవారూ వాళ్ళ కంటబడరు”
“ఆహా, వాళ్ళ పరిశోధనా ఫలితాలు ఎవళ్ళో ఒకళ్ళకి తెలిసే ఉంటాయి కదా”
“హుం… అక్కడే ఓ చిన్న సమస్య”
“ఏమిటో…”
“వాళ్ళు కనుక్కున్నవన్నీ వాళ్ళు డాక్యుమెంట్ చేసేవాళ్ళు కానీ, మేకలు తినేశాయి అన్ని పరిశోధనాపత్రాలని”
“వాట్??”
“ఆ సమయంలో వీళ్ళ జాతి వాళ్ళకీ, మేకలకి మధ్య యుద్ధం నడిచేదిలే. వీళ్ళు మేకల్ని మేపడం మానేశారు మేకలు కోపమొచ్చి వీళ్ళ పరిశోధనలని సమాధి చేశాయి.”
“అంత post-modern జాతి కదా, కంప్యూటర్లు అవీ లేవా?”
“మేకలు నివసించేది కంప్యూటర్లోనే కదా. అవి తిన్నవి కంప్యూటర్ ఫైళ్ళే” – నిశి తాపీగా అన్నది.
“నీకివన్నీ ఎలా తెలుసు?” మరీ మాటమాటకీ ఎక్కడ అవాక్కవుతాంలే! అని నిట్టూర్చుకుంటూ‌ అడిగాను.
“వాళ్ళ జాతివాళ్ళు మీరు రామాయణ భారతాలు విన్నట్లు ఇవన్నీ వింటూ పెరిగి పెద్దవుతారు. కా.పు. (అన్న పేరెత్తగానే సిగ్గుపడుతూ) నాకు తన గురించి ఇదంతా చెప్పాడు… అని మళ్ళీ సిగ్గుపడింది.
తన కథంతా తన ప్రమేయం లేకుండా చెప్పినందుకు కా.పు. మొహంలో నిశి పట్ల గర్వం కనబడ్డది.
“అయితే ఇప్పుడేమిటంటావు? వాళ్ళు పరిశోధనలు చేశారు కానీ దానికి ప్రూఫు లేదంటావు?”
“అంతే”
“ఏడ్చినట్లుందిలే” అన్నాను నేను, ఇక ఆ అంశంపై మాట్లాడ్డం ఇష్టంలేక.

ఇంతలో అసలు సంగతి గుర్తొచ్చింది.
“అవును బాబు, అసలు ఈ చంపడం, రక్షించడం గోల ఏమిటి?” అని అడిగాను కా.పు. ని, మేమిక్కడికి వచ్చిపడ్డానికి కారణం గుర్తు తెచ్చుకుంటూ.
“చంపాలనుకోడం మా జాతి నిర్ణయం. బ్రతికించాలనుకోడం మా ప్రేమ నిర్ణయం” సినిమా ఫక్కీలో జవాబిచ్చాడు కా.పు.
“బ్రతకాలి అనుకోడం ఎవరి నిర్ణయం?” అని అడిగాను ఉండబట్టలేక.
“ఎవరైనా నిర్ణయించుకోవచ్చు కానీ, తమని తాము బ్రతికించుకోగలగడం ఎలాగైనా వాళ్ళ చేతిలో ఉండదు.” అన్నాడు కా.పు. నిర్లిప్తంగా.
“ఇప్పుడేం జరగబోతోంది?” నాకింక భయమేయడం మొదలైంది. ఏం చెప్పదల్చుకుంటున్నాడు? ఇక్కడ నాకేమైనా జరగబోతోందా? అన్నది అర్థం కాలేదు.

ఇదిలా జరుగుతూండగా వాళ్ళ వెనుక నాకు ఏదో ఆకారం ఈవైపుకి వస్తూ కనబడ్డది. దగ్గరికి వచ్చాక అర్థమైంది అది గాడదని. బాగా దిట్టంగా ఉంది. దాన్ని ఎదుర్కొని నెగ్గడం కష్టం అనిపించేలా ఉంది. నెమ్మదిగా అది మమ్మల్ని సమీపించింది. కాసేపట్లోనే కాపు వెనగ్గా నిలబడ్డది. అప్పుడే, ఆ క్షణంలోనే, నాకు ఏం జరుగుతూందో అర్థమయ్యేలోపు ఆ గాడిద కా.పు. ని ఎగిరి తన్నడం, కా.పు. నీళ్ళలో పడిపోవడం, కా.పు.కి ఈతరాదు మొర్రో అని లబలబలాడుతూ నిశీ గాడిదని కోపంతో ఒక్క తోపుతోసి నీళ్ళలోకి దూకడం జరిగిపోయాయి. షాక్ లో నేనేమీ మాట్లాడలేకపోయాను. ఆ గాడిదవైపుకి భయంభయంగా చూశాను. నాకూ ఈతరాదు కదా మరి! నన్నెవరు కాపాడతారు? ఆ సీనులో నాకంటూ ఎవరూ మిగల్లేదు కద!

“నన్ను గుర్తుపట్టావా?” అన్నది ఆ గాడిద, పైకి లేచి దుమ్ము దులుపుకుంటూ.
మనిషి రూపంలో వచ్చి మాట్లాడేవాళ్ళు ఐపోయారు, జంతువులు కూడానా! అని నిట్టూర్చాను.
“నేను, భయాన్ని. నీ భయాన్ని… అంటూ దగ్గరికొచ్చింది. ఎక్కి కూర్చోమనడానికో, ఎగిరి తన్నడానికో అర్థం కాక రెండడులు వెనక్కివేశాను, కొండవైపుకి. అప్పుడు గమనించాను – కొండ అంచులో ఉన్న ఓ మడుగు ఒడ్డున ఓ బక్కచిక్కిన కప్ప కూర్చుని గెడ్డంకింద చేయి పెట్టుకుని మరీ మా సంభాషణ ఫాలో అవుతోందని. రెప్పపాటులో కలిగిన ఉలికిపాటు వల్ల దిగ్గున లేచాను. ఆ కప్ప కూడా భయపడ్డట్లుంది నా ఆకస్మిక కదలికకి. నాకు భూతదయ కన్నా భూతభయం ఎక్కువ కనుక కెవ్వున కేకేసి రెండడుగులు పక్కకి జరిగాను. ముందు గాడిద, వెనుక కప్ప. పక్కకి జరగడం మినహా మార్గం లేదు.
ఆ కప్ప నాకన్నా ముందు తేరుకుని, “అర్రెర్రే, భయపడకు. నేను ధైర్యాన్ని. నీకోసమే వచ్చాను” అంది.
దుక్కలాంటి గాడిద సైజులో భయం, బక్కచిక్కిన కప్ప సైజులో ధైర్యం నాకు తోడుగా ఉండేందుకు వచ్చారన్నమాట. ఇదేదో అంతరిక్ష గూడుబుఠాణీలా (cosmic conspiracy అనమాట) ఉందనిపించింది.

(సశేషం)

నిశ్యాలోచనాపథం-31

(30వ భాగం ఇక్కడ)
***
జీవితం, కాలం, మరణం, ప్రేమా – నలుగురూ ఒక నాలుగు రోడ్ల కూడలిలో కలిసి వాళ్ళవాళ్ళ చేతుల్లో ఉన్న శక్తి వల్ల వాళ్ళు మనుషుల జీవితాల్తో ఎలా ఆడుకుంటున్నారో చర్చించుకుంటూ – ట్రేడ్ సీక్రెట్లు పంచుకుంటూ ఉండగా, నేను, నిశి కూడలిలోని విగ్రహంలోపల ఉన్న రహస్య గదిలో కూర్చుని వినడం మొదలుపెట్టాము. అది జరిగి ఏడాదైంది. ఇన్నాళ్ళైనా ఆనాడు అంతా కలిసి నన్ను మోసం చేసిన వైనం ఇంకా కళ్ళకు కట్టినట్లు ఉంది.

నేనేదో మనుషుల పాలిటి సాడిస్టులైన వీళ్ళ రహస్యాలన్నీ వినేసి గుర్తు పెట్టేసుకుని ఈ పీడకలలాంటి సగం నిజం లాంటి అబద్దపు అనుభవం నుండి బయటపడ్డాక యావత్ మానవకోటికి జ్ఞానోదయం గావించి ఆ తరువాత ఏదో ఒక -మయి అమ్మ గా స్థిరపడిపోదామనుకున్నాను. దాని వల్ల నా తోటి మానవులకి ఏదన్నా చేసానన్న తృప్తి, నాకు జీవన భృతి – రెండూ కలుగుతాయని ఆశించాను. ప్రస్తుతపు అస్తిత్వ విచికిత్సలను దాటుకుని తరువాతి స్థాయిలో కొత్త సమస్యలను కౌగిలించుకోవచ్చనీ, మాస్లో పిరమిడ్ లో ఓ మెట్టు ఎగబాకవచ్చనీ… ఇలా ఎన్నో కలలు కన్నాను. అయితే, అక్కడ జరిగినది ఇంకొకటి. అవమానభారంతో ఇన్నాళ్ళు పెదవి విప్పలేదు కానీ, ఆలోచించగా, వీళ్ళకి జాలీ, దయా వంటివి ఉంటాయని నమ్మే నా లాంటి అమాయకులకి ఒక గుణపాఠం అవుతుందని ఈ అనుభవాన్ని అందరికీ చెప్పాలని నిర్ణయించుకున్నాను.

ఆవేళ వాళ్ళేం మాట్లాడుకున్నారో, అక్కడేం జరిగిందో నాకు తెలియదు. వాళ్ళు స్టేటస్ రిపోర్ట్ అయిపోయి ట్రేడ్ సీక్రెట్ ఎక్స్చేంగ్ ప్రోగ్రాం మొదలుపెట్టే వేళకి నా మది గతి తప్పడం మొదలైంది. కొన్ని క్షణాలలోనే బ్లాక్ అవుట్. నేను కాసేపటికి తల పట్టుకు లేచేసరికి నేనేదో చెట్టుకింద ఉన్నాను. నా పక్కనే నిశి కూర్చుని మొక్కజొన్న కంకి మీద ఉన్న గింజలని గిల్లుతూ ఎదురుగ్గా ఉన్న కొండవైపుకు చూస్తూ ఉంది. నేను లేస్తూ ఉండగా చేతులూ కాళ్ళు నొప్పెట్టి సన్నగా మూలిగాను. ఆ అలికిడి విని నా వైపుకి తిరిగింది. నిశి బట్టలన్నీ దుమ్ము పట్టి ఉన్నాయి. చేతులు గీసుకుపోయి ఉన్నాయి. నేను నిశి ని ఏదో అడగబోయి నా బట్టలు కూడా అలాగే ఉన్నాయని, నేనూ దెబ్బలతో ఉన్నానని గమనించాను.

నేను నోరు విప్పి “ఏం జరిగింది?” అనేలోగా నిశే నోరు విప్పింది – “ఏదో, కాలం కనికరించబట్టి బ్రతికి బట్టకట్టాము” అంది “కాలం” అన్న పదాన్ని వత్తి పలికి, కొండ పైని శూన్యం వైపుకి తలతిప్పుతూ. అప్పుడే గమనించాను – మా వెనుక సముద్రం ఉందని. “మనం అసలు ఎక్కడున్నాము? ఏం జరిగింది?” అన్నాను నాలుగు దిక్కులా కలయజూస్తూ. దిఙ్మండలములో పేద్ద కొండా, సముద్రము తప్ప ఏం కనబడ్డం లేదు. మేము కొండ పాదాల వద్ద, సముద్రుడి దయమీద ఆధారపడి ఉన్నామని అర్థమైంది.
“మధ్యమధ్యలో ఆపి నసపెట్టకుండా ఉంటానంటే చెబుతాను. నోర్మూసుకుని విను.”
“సరే, కానీ …” అని నిట్టూర్చాను.
“”నిన్న మనం దాక్కున్న విగ్రహం బద్దలైంది. దానితో మనం ఎగిరి బయటకు పడ్డాము. బద్దలైన శబ్దానికే నీకు తెలివి తప్పింది. మరణం మనల్ని చూసి ఉత్సాహంతో ముందుకు రాబోతూ ఉండగా జీవితం అడ్డుపడ్డాడు. ప్రేమ కాలం వైపుకు చూసి సైగ చేయగా, కా.పు. మనిద్దరినీ కాపాడాడు. నాకేమో ఆ ప్రమాదంలో కొంచెం దెబ్బలు తగిలాయి. నీకు దెబ్బలూ తగిలాయి, తెలివీ తప్పింది. దానితో, కా.పు. మనల్ని తన బండి మీద ఎక్కించుకున్నాడు – ఇంటి దగ్గర దిగబెడతానని…”
“ఇల్లా? ఎవరిల్లు?? ఎవరికుంది ఇల్లు?” అన్నాన్నేను ఆశ్చర్యంగా. వీళ్ళకంతా ఇళ్ళూ, సంసారాలు ఉంటాయన్న ఆలోచనే ఎప్పుడూ రాలేదు నాకు.
“వెధవ ప్రశ్నలు వేయొద్దని చెప్పానా? ఇదా మనకి ముఖ్యం ఇపుడు?
“సారీ…. కానివ్వు. తర్వాతేమైంది?”
“బాగా వివరంగా చెప్పాలంటే అవ్వదు – లవర్స్ అన్నాక లక్ష ప్రైవేటు సంభాషణలుంటాయి. నీకు స్పృహ లేదు కనుక మేము బైక్ మీద దూసుకెళ్తూ ముచ్చటించుకున్నాము.”
“నాకు స్పృహ ఉంటే మట్టుకు మీరాగుతారా ఏమిటి?” అనుకున్నాను నేను గతంలో చూసిన సీన్లు గుర్తు తెచ్చుకుంటూ. పైకి అంటే ఎక్కడ కథ ఆపేస్తుందో అని పెదవి విప్పలేదు.
“ముచ్చట్లలో మాటా మాటా వచ్చింది. నాక్కోపం వచ్చి కిందకి దూకేశా…”
“దూకేశావా?????” అన్నాన్నేను… షాక్ ని అణుచుకోలేక.
“ఆ..అందుకే ఈ దెబ్బలూ, దుమ్మూ మనిద్దరికి”
“వాట్….నువు దూకడం కాక నన్నూ లాగేశావా?”
“ఈ నిశి నేస్తాలని కష్టకాలంలో ఒంటరిగా వదిలిపెట్టదు.” – గంభీరంగా అన్నది.
“నీ మొహం కాదూ??” అని అరిచాను నేను.
“కాలంతో కొట్టుకుపోకుండా నిన్ను కాపాడాను. ఊరికే అరవకు.” అనింది ఎటో చూస్తూ.
“నన్నో, కా.పు. నో అనుమానించి నన్ను కూడా తనతో లాగేసిందా?” అని సందేహం కలిగింది కానీ, పైకి అనే సాహసం చేయలేకపోయాను. నాకు ఈతరాదు. పక్కనే సముద్రం ఉంది మరి. అంత వేగంగా దూసుకుపోతున్న బైకు నుండి దూకిన మనిషి ఇంకో మనిషిని సముద్రంలోకి తోయడానికి ఆలోచిస్తుందా ఏమిటి?
నేనేమీ మాట్లాడకపోవడంతో మళ్ళీ తనే – “అలా దూకాక పడ్డం పడ్డం ఈ కొండ కిందకి పడ్డాము. ఆకలేసి కా.పు. బ్యాగు నుండి నొక్కేసిన మొక్కజొన్న తింటున్నా” ఏదో అదో పెద్ద విషయం కాదన్నంత తాపీగా అన్నది.

“అసలా విగ్రహం ఎందుకు బద్దలైంది?” ఇంకా తదేకంగా కొండపైకే చూస్తున్న నిశిని అడిగాను.
“బద్దలు కొట్టారు”
“ఎవరు? ఎలా?”
“జీవితం మనకి కాలం చెల్లించాలని కంకణం కట్టాడు. కా.పు వైపుకి జాలిగా చూసి ప్రేమ తల తిప్పుకున్నాడు. మరణం జేబులోంచి బాంబులు తీసి విగ్రహం మొహాన కొట్టాడు” – మళ్ళీ ఎక్కడో ఏ ఇరాక్ లోనో, ఇస్టోనియాలోనో ఎవరికో జరిగిన కథ అన్నట్లు చెప్పింది నిశి.
“ఇదంతా నేను విగ్రహంలోపల స్క్రీన్ లోంచి చూశాను” అన్నది మళ్ళీ తనే.
“అసలు వాళ్ళకెందుకు ఆ బుద్ధి పుట్టింది?”
“ఆ సృష్టి రహస్యాలు నీకు తెలియడం వాళ్ళకి ఇష్టం లేదు.”
“అసలు మనం ఇక్కడ ఉన్నట్లు వాళ్ళకి తెలియదు కదా?”
“తెలుసు కదా…” అని నిశి తలవంచుకుంది.
“ఎలా?”
“నేనే ఎస్సెమ్మెస్ చేశాను జీవితానికి” -నిశి ఆర్య-2 లో ఆర్య కి అమ్మమ్మ అని అర్థమైంది నాకు.
“నువ్వా? నీకేమైనా పిచ్చా? నా సంగతి సరే, నీక్కూడా ప్రమాదమే కదా!”
“మా రహస్యాలు మాలోనే ఉండడం కోసం నేను సమిధనవ్వాలనుకున్నాను.”
ఈవిడొక జిహాదీ మరి! అనుకుంటూ “మరెందుకు నన్ను అక్కడికి తీసుకెళ్ళావసలు?” అని అడిగాను.
“ముందు నిన్ను మాలో కలుపుకుందామనే తీసుకెళ్ళా కానీ, మనసు మార్చుకున్నా తరువాత”
“మరి వాళ్ళు విగ్రహం బద్దలు కొట్టాలనుకోడం ఇదంతా నాకెందుకు తెలియలేదు?”
“అప్పటికే నీ తలపైన కొట్టి నీ స్పృహ పోగొట్టాను”
“ఆహ, ఎంత గొప్ప స్నేహం!” అన్నాను. అంతకంటే ఏమనగలను ఇదంతా విన్నాక?
“మొత్తానికైతే అందరూ కలిసి నాతో ఆడుకున్నారనమాట. నువ్వైతే నయవంచన చేసేందుకు కూడా వెనుకాడలేదు” అని కసిగా మనసులో అనుకున్నాను, పైకి అనే ధైర్యం లేక. చెప్పా కదా – నాకీత రాదు.
నిశి ఏం మాట్లాడలేదు.

అలా కొండవైపుకి చూస్తూ ఉంది.
“ఏమిటి అస్తమానం కొండపైకి చూస్తున్నావు? ఏముందక్కడ?”
“కా.పు. వస్తాడేమో నని…” నసిగింది నిశి.
“అంత మిస్సవుతూంటే ఎందుకు దూకేశావు?” నిశి తలదించుకుంది.
“అయినా, విగ్రహం బద్దలు కొట్టి మనల్ని లేపేద్దాం అనుకున్నాక మళ్ళీ ఎందుకు రక్షించారు?” మళ్ళీ అడిగాను.
“కా.పు. మనసులో …” అని నిశి ఏదో చెప్పబోతూండగా ఆమె మొబైల్ తళుక్కుమనింది.
(సశేషం)
***
(ఈసారి ఏడాది తరువాత మళ్ళీ ఇది కొనసాగించడానికి ప్రేరణ – స్వీడిష్ రచయిత Jonas Jonasson రాసిన నవలలు.)

ఉన్నమాటదీ, ఇంకోమాటెలా అంటామూ?

X: “ఏమిటి అస్తమానం చిరాగ్గానే ఉంటుంది? అస్తమానం ఫ్రస్ట్రేషన్ ఎందుకు? ఇదేమన్నా జబ్బా?” అని అనిపిస్తూంటుంది అప్పుడప్పుడు.”
Y: “ఎందుకంటావు?”
X: “కారణాలనేకం – పీ.హెచ్.డీ కావొచ్చు, ఉత్తినే-జీవితం గురించి కావొచ్చు, సినిమా చూళ్ళేదని కావొచ్చు, కాఫీ బాలేదని కావొచ్చు, అమ్మ ఫోన్ ఎత్తలేదని కావొచ్చు, కొలీగ్ మరీ స్నేహంగా ఉండాలని చూడ్డం వల్ల కావొచ్చు – ఇలా కారణం ఏదైనా “అబ్బే, ఇంక వేస్ట్ జీవితం” అన్న ఫ్రస్ట్రేషన్ కామన్ అనమాట. అప్పుడింక మనసులో అదే తొలిచేస్తూంటుంది కనుక గోడు వెళ్ళబోసుకుంటూ ఉంటాను కొందరు నీలాంటి chosen peopleతో. వెళ్ళబోసుకున్నాక మళ్ళీ సందేహం, “ఎందుకెప్పుడూ ఏడుస్తూ ఉంటాను?” అని.
Y: “చూడు ఎక్స్….”
…అంటూండగా, వాళ్ళిద్దరి మధ్యలోకి మనసు అన్యాక్రాంతమై, తనువు ఐపాడ్ కంకితమిచ్చి రోడ్డు మీద నడుస్తున్న నేను వెళ్ళాను.

గుణ్ణం గంగరాజు గారు నాతో రమణ గారు ఇట్లు చెప్పిరి అంటూ ఇలా అంటూన్నారు:

“…ఇలా దరిద్రాన్ని ఉతికి ఆరవేసి గొప్పలు చెప్పుకుని కొంతమంది బ్రతికేస్తున్నారని కొంటె కోణంగులు కొందరు కాలంస్ కొద్దీ కోప్పడుతున్నారు. మరి మొన్న చిరంజీవి ప్రజారాజ్యం పార్టీ పెడుతూ, ‘నాకు గంజీ తెలుసు, బెంజీ తెలుసు’ అని తన కష్టసుఖాలు చెప్పుకున్నాడు”. ఎవరికేది ఉంటే అదే ఆరేసుకుంటారు. రిక్షా వాడు సిల్కు చొక్కా ఆరేసుకోలేడు. సిల్కు వాడు చిరుగు చొక్కా ఆరేసుకోలేడు. వేటూరి అన్నట్లు, అలా లేనివి ఆరేసుకుంటే‌ పారేసుకునేవి పరువు మర్యాదలే.”

(కోతికమ్మచ్చి మొదటి భాగం ఆడియో బుక్ లో పన్నెండో ఎపిసోడ్)

ఆ మాటలు విన్న పిదప ఎక్స్ మొహం మీద చిరునవ్వు, వై మొహం మీద “హమ్మయ్య. బ్రతికిపోయా!” అన్న నిట్టూర్పూ కనబడ్డాయి. పిమ్మటి ఇద్దరి చేతులూ నా చేతులని తాకి థాంక్స్ చెబుతూ కనబడ్డాయి. నేను గంగరాజు గారి కబుర్లు వింటూ నా గోడుని మరిచిపోతూ ముందుకు సాగిపోయాను.అందుకే అనేది నేను – నామట్టుకు నాకు అది పారాయణ/నిత్య శ్రవణ గ్రంథం లాంటిది అని – ఇతరుల అభిప్రాయంతో సంబంధం లేకుండా. అది పారాయణ గ్రంథమైతే రమణగారు బగమంతుడు కాబోలు!!

పురాణ వైర గ్రంథమాల గురించి..

2009 జనవరి ప్రాంతంలో అప్పటికింకా నేను IIIT లో ఉన్నాను కనుక మా గ్రంథాలయంలో “పురాణవైర గ్రంథమాల” సిరీస్ నవలలు చదివేందుకు అవకాశం చిక్కింది. మొదట “భగవంతుని మీద పగ”, “నాస్తిక ధూమము”, “ధూమరేఖ” – ఇలాంటి పేర్లకి ఆకర్షితురాలినై చదవడం మొదలుపెట్టినా, నాకు పోను పోను అవి చాలా గొప్ప ఊహాశక్తితో రాసినట్లు అనిపించ సాగాయి. “వేయిపడగలు” నచ్చకా, అలాగని “హాహాహూహూ”, “విష్ణుశర్మ..” వంటివి చదివి విశ్వనాథ రచనలు ఇంకా చదవాలన్న కోరిక చావకా కొట్టుమిట్టాడుతున్న సమయంలో, ఈ నవలలు చదివే కొద్దీ ఆసక్తి పెరుగుతూ పోయింది.

అందరూ వరుసగా చదవమని చెబుతారు కానీ, నేను మొదట “చంద్రగుప్తుని స్వప్నము” చదివి, ఆ తరువాత దాని ముందువన్నీ మొదట్నుంచి వరుసగా చదివాను – నాకు మొదట్లో “భగవంతుని మీద పగ” దొరక్క. ప్రతి నవలలోనూ ఒక కథ మొదలై అంతమౌతుంది. తర్వాతి నవలలో చరిత్రలోని మరో అంకం గురించిన కథ వస్తుంది. కనుక, వరుసగా చదవడం తప్పనిసరి అని నేను అనుకోను. విడివిడి నవలలుగా చదవాలనుకునేవారు అలా కూడా చదువుకోవచ్చు కావాలంటే. అయితే, భాషకూ, శైలికీ అలవాటు పడటానికి మాత్రం కొంత సమయం పడుతుంది – అని నా అభిప్రాయం. మొత్తానికలా ఆరున్నర నవలలు పూర్తి చేశాక నేను యూనివర్సిటీ నుండి బయటపడ్డం, ఈ నవలలు నాకు అందుబాటులో లేకపోవడం ఒకేసారి జరిగింది.

ఒకదాన్ని మించిన క్రియేటివిటీ ఇంకోదానిలో ఉండే ఈ నవలలను చదవాలన్న కోరిక అలాగే ఉండిపోయింది నాకు. ఈమధ్యలోనే శ్రీవల్లీ రాధిక గారు పుస్తకం.నెట్లో వరుసగా ఈ నవలల గురించి పరిచయం చేయడం మొదలుపెట్టి ఇటీవలే పన్నెండో నవలకు కూడా పరిచయం రాసి వ్యాస పరంపర ముగించారు. ఆ వ్యాసాలన్నీ ఇక్కడ చూడవచ్చు. నవలల గురించిన తెవికీ పేజీలను “పురాణవైర గ్రంథమాల” పేజీకి వెళ్ళి అక్కడ నుండి చూడవచ్చు.

మొత్తానికి రాధిక గారి వ్యాసాలు మొదట్లో అంతగా నచ్చకపోయినా (మొత్తం కథంతా చెప్పేస్తున్నారని), పోను పోను ఈ సిరీస్ మీద తిరిగి నాలో కుతూహలాన్ని రేకెత్తించాయి. అందుకు ఆవిడకి బహిరంగంగా ధన్యవాదాలు తెలుపుకుంటున్నాను. ఈసారి దేశం వెళ్ళినపుడు కాస్త తీరిగ్గా మొదట్నుంచీ చదవాలి అనుకుంటున్నా. ఆసక్తిగలవారు ఆ వ్యాసాలు చదివి పురాణవైర గ్రంథమాల గురించి తెలుసుకోవచ్చు. ౨౦౦౯ లో ఎప్పుడో ఓసారి నేనూ నాకు అర్థమైనది బ్లాగు పోస్టుల్లో రాద్దామనుకుని రాయలేదు. ఇవ్వాళే ఆ డ్రాఫ్ట్ పోస్టులన్నీ కనబడ్డాయి (ఆరు టపాలు!). అవి చూడగానే, రాధిక గారి వ్యాసాలకి నా బ్లాగులో ప్రచారం కలిగించాలనిపించింది 🙂

ఫలశృతి: ఈ వ్యాసం చదివిన వారు రాధిక గారి వ్యాసాల వద్దకు వెళ్ళి వాటిని చదివినచో, ఒక గొప్ప రచయిత ఊహాశక్తి గురించిన అవగాహన కలిగి ఆయన రచనలను కొన్నైనా చదవాలన్న ఆసక్తిని పొందగలరు.

పీ.ఎస్.: నాకు ఆయన రచనల్లోని ఐడియాలజీ ఎవరన్నా పట్టి చూపిస్తే కాని అర్థం కాదు (పుస్తకం.నెట్ లో హేలీ వ్యాసాల తరహాలో పట్టి పట్టి చూపిస్తే తప్ప). కనుక నా “గొప్ప రచయిత” వ్యాఖ్య ఆయన ఊహాశక్తి, రచనా పటిమ గురించి మాత్రమే. వాదోపవాదాలు కావాలనుకునేవారు దానికే స్టిక్ అవండి.

Significant peace

Now, the amount of mental peace I felt after reading this (even if it is just for a few moments), makes it inevitable that I should drop a line or two about it in my blog 🙂 Even if its momentary, I don’t consider the peace as random or arbitrary. I consider it significant ;-).

The questions on the use of statistical significance for large datasets have been bugging me for sometime now although I never really did anything about it. The questions only kept getting back more and more frequently. Especially each time a reviewer asked about significance tests, I wondered – “Won’t everything become significantly different if you have a large N?”. As the perennial fledgling researcher, although, my first instinct is to doubt my own understanding of the process.

I came across this piece “Language is never, ever, ever, random” by Adam Kilgariff, which brought me some mental peace in what is (in my imagination) one of the very confusing phases of my life at the moment 🙂

Here are the details of the paper:
Language is never, ever, ever, random
by Adam Kilgariff
Corpus Linguistics and Linguistic Theory 1-2 (2005), 263-276

The abstract:
“Language users never choose words randomly, and language is essentially non-random. Statistical hypothesis testing uses a null hypothesis, which posits randomness. Hence, when we look at linguistic phenomena in corpora, the null hypothesis will never be true. Moreover, where there is enough data, we shall (almost) always be able to establish that it is not true. In
corpus studies, we frequently do have enough data, so the fact that a relation between two phenomena is demonstrably non-random, does not support the inference that it is not arbitrary. We present experimental evidence of how arbitrary associations between word frequencies and corpora are systematically non-random. We review literature in which hypothesis testing has been used, and show how it has often led to unhelpful or misleading results.”

And the take home message (acc. to me):
Hypothesis testing has been used to reach conclusions, where the difficulty in reaching a conclusion is caused by sparsity of data. But language data, in this age of information glut, is available in vast quantities. A better strategy will generally be to use more data Then the difference between the motivated and the arbitrary will be evident without the use of compromised hypothesis testing. As Lord Rutherford put it: “If your experiment needs statistics, you ought to have done a better experiment.”

Questions to Mother Nature

I wrote this in May 2013, wondering how long will those cold days last. Looks like its time to complain about not having snow this time! I wonder if there will be a time when I won’t complain! 😉

****

Mother nature, mother nature,
May I be so bold –
and call you cold
for making our May so cold?

I knew you had a heart of gold
You forgave us since time old
Now, is your temper losing its hold?
is that what is being told?

Or is this just your way to scold
your problem children, the man-fold?
I know, your fury was foretold
and perhaps, we should never be cajold

But, Mother nature, mother nature
it hurts, this cold
have some mercy rolled
and please, let some warmth be doled!